[header]Toen mij laatst weer eens werd gevraagd of ik niet ook een column wilde schrijven, ben ik maar een beetje door het column-archief gaan spitten, op zoek naar wat hoognodige inspiratie.[/header]Toen mij laatst weer eens werd gevraagd of ik niet ook een column wilde schrijven, ben ik maar een beetje door het column-archief gaan spitten, op zoek naar wat hoognodige inspiratie. Ik bleef hangen bij een stukje van Ruben, over de onderwaardering van de Nederlandse film. Ik lees Rubens columns graag, omdat hij zich zo makkelijk over zaken kan opwinden (een handige eigenschap voor een columnist) en hij zijn ergernis onbevangen op papier weet te zetten. Mij gaat dat moeilijker af; ik ben te flegmatiek, of te relativerend, of te indolent … wat dan ook. Maar bij één van de reacties op die column begon mijn bloed toch lichtjes te borrelen.

Op Rubens suggestie, dat de meeste mensen die over de kwaliteit van Nederlandse films mekkeren hun kennis van de vaderlandse cinema nodig moeten bijspijkeren, reageerde iemand met de opmerking dat hij er alleen op uit was om zijn eigen superieure smaak te etaleren. Dat hij zich beter voelde dan mensen die alleen Flodder hadden gezien (okee, dat laatste heb ik erbij verzonnen, maar het was iets van die strekking). Hoe vaak ik dit soort opmerkingen ook tegenkom - en dat is best vaak - ik blijf me erover verbazen. Zodra je durft te beweren dat jouw smaak verder ontwikkeld is dan die van een ander, dat iemand alleen maar enthousiast is over deze of gene baggerfilm omdat ‘ie te weinig goeie heeft gezien, ben je een arrogante betweter, een zelfingenomen kwal, een snob. Fuck you, denk ik dan. Waarom voel je je zo aangevallen? Als het over wijn ging, en iemand zou je vertellen dat jij als beginnende wijnliefhebber je smaak nog moest ontwikkelen om de grote, complexe wijnen op waarde te kunnen schatten, zou je dan ook zo op je achterste benen staan?

Maar veel mensen zien dat anders. Als het over film of kunst of boeken gaat, voelen ze zich direct gekrenkt in hun intellectuele trots. Alsof je ze zojuist hebt uitgemaakt voor domme boerenlul. Terwijl dat helemaal niet aan de orde is, sterker nog: als ik een of andere puber die helemaal lyrisch is over Last Man Standing, vertel dat hij zijn tijd niet moet verdoen met dat soort vullis en als de wiedeweerga Yojimbo moet gaan kijken, dan toon ik toch bij voorbaat vertrouwen in zijn smaak? (Want ja, dat ís gewoon een veel betere film dan Last Man Standing.) Als zo’n joch later tegen me zegt dat ‘ie de remake met Bruce Willis nog steeds geweldig vindt en Kurosawa's origineel een overgewaardeerde prul: prima. Dat is óók je smaak ontwikkelen – een heel klein beetje dan. Maar negen van de tien keer zul je te horen krijgen dat je je goedbedoelde advies in je hol kunt stoppen, jij die jezelf zo slim vindt, jij die zo graag intellectueel wilt lijken. Hoe je toch zo in de war kunt zijn. Een ontwikkelde smaak heeft minder te maken met intellect dan met het domweg vergaren van context: gewoon meer en verschillende wijnen drinken, boeken lezen en films kijken, dan komt de rest vanzelf.

De echte arrogantie en de echte domheid liggen natuurlijk bij diegenen die denken dat ze alles al weten en dat niemand hen meer iets wijs kan maken: de ware snobs die Ozu en Eisenstein liever voor zichzelf houden (want verder is iedereen toch te achterlijk) en de bekrompen geesten die hebben besloten dat filmhuisbezoekers allemaal trieste poseurs zijn. Natuurlijk zijn ze vaak iets te blij met zichzelf, al die liefhebbers van de ‘betere film’ die hun kennis en smaak zo graag verkondigen. Maar wat ben je nou voor domme boerenlul als je liever die onschuldige ijdelheid belachelijk maakt, dan dat je je voordeel doet met andermans ontwikkeling? Het is eigenlijk maar goed dat ik zo flegmatiek, zo relativerend en zo indolent van aard ben. Anders zou ik me hier toch ongenadig over opwinden.



Meer columns vind je hier.