in Recensies
Update:
De Olympische Zomerspelen van 1928 waren in velerlei opzichten historisch te noemen. Niet alleen omdat het de enige en vooralsnog laatste keer was dat het sportevenement in ons land werd gehouden. Of dat het de spelen waren waar zwemmer en latere Tarzan-vertolker Johnny Weismuller furore maakte. Het waren namelijk vooral de Spelen waarin vrouwen voor het eerst mochten deelnemen aan gymnastiek- en atletiekonderdelen. Onder groot protest van een deel van de sportwereld, want vrouwen konden zich immers niet meten met de superieure mannelijk sporters.
De overwinning op de achthonderd meter sprint voor vrouwen was gelijk een hele wrange. Als eerste over de streep kwam de Duitse atleet Lina Radke, die hiermee de eerste vrouwelijke kampioen in de geschiedenis op dit onderdeel werd. Maar de winst van Radke, wier leven een hele speelfilm in zich herbergt, werd niet erkend en de sporter belandde niet op het erepodium. Critici van deelname van het 'zwakke geslacht' aan de Olympische Spelen erkenden de bewonderenswaardige fysieke inspanningen van de vrouwen niet. De atleten leden immers aan oncontroleerbare emoties en uitputting.
De sport is niet alleen veelal een mannelijke aangelegenheid, de groeiende populariteit van disciplines voor vrouwen ten spijt, het is veelal ook een louter binaire aangelegenheid. De Duitse documentaire met de toepasselijke titel Life Is Not a Competetion, But I'm Winning onderstreept nog maar weer eens aan wat voor mensonterende tests vrouwen en andere genders worden blootgesteld, om aan te tonen dat ze toch echt in het hokje vrouw kunnen worden ingedeeld. Of eigenlijk uitgesloten. Of het nu gaat om het onderzoeken van genitalia tot hormonen: niets lijkt de door mannen gedomineerde sportwereld te gek om vrouwen als zodanig te kunnen diskwalificeren.
En dan hebben we het nog alleen over de twee bekendste genders. Want al gaat de moderne samenleving gelukkig steeds meer met haar tijd mee, er zijn nog steeds geen voorzieningen die tegemoet komen aan atleten die zich man noch vrouw voelen. Er heerst nog steeds de idiote gedachte dat gender een maakbaar en vooral theoretisch construct is om conservatieve denkers om de tuin te leiden. Dit alles met als doel - uiteraard - om zichzelf toegang te verschaffen tot voorzieningen voor een zelf te bepalen gender. Want het verschil tussen geslacht en gender valt de onwetende mens al helemaal niet aan het verstand te peuteren.
In haar eerste lange documentaire brengt filmmaker Julia Fuhr Mann een hommage aan sporters die op wat voor manier buiten de binaire, of eigenlijk mannelijke boot vielen. De Amerikaanse atleet Stella Walsh, die na het ontdekken van het gegeven dat ze geen baarmoeder had als vrouw werd afgeschreven. Of de Zuid-Afrikaanse Castor Semenya, die vanwege haar intersekse gender een juridische strijd moet voeren. Maar ook staat Mann stil bij Wilma Rudolph, die in de Verenigde Staten moest vechten tegen de segregatie tijdens haar inhuldiging.
Mann wisselt de soms veel te korte verhalen van de sporters af met poëtische beelden van hedendaagse atleten die op wat voor manier niet in de hokjes van de vastgeroeste conventies vallen. Soms prevelen ze lastig te volgen vergezichten. Hierbij prikt Mann ook nog eens door het vernislaagje van de Olympische tradities heen. De Spelen van 1936 die onder het naziregime het overgeven en aansteken van de fakkel introduceerden, terwijl dit gebruik geen enkele link met de Griekse oudheid had. Of het stadion van München dat leekt te bestaan uit zandsteen, maar in werkelijkheid vooral veel beton bevatte.
De aanpak van Mann is zeker authentiek en onconventioneel, al blijft de regisseur soms iets te veel hangen in vaagheden, onvolledigheden en geënsceneerd gemijmer. De historische helden die meer dan wie dan ook de Olympische gedachte onderstrepen hadden elke een groter podium verdiend, ongeacht welk hokjes ze aantikken.
Life Is Not a Competition, But I'm Winning is te zien bij MUBI.
