Wereldwijd worden momenteel tussen de zes- en zevenduizend talen gesproken. Per jaar verdwijnen er negen talen, omdat de laatste spreker het tijdelijke voor het eeuwige verruilt. Het is een confronterende filosofische gedachte dat we elkaar steeds beter verstaan en tegelijkertijd elkaar steeds minder goed lijken te begrijpen, omdat wereldwijd het Engels de boventoon voert. Toch is er ook nog die trots voor de streektaal en het dialect.
Wat heeft dit alles met hiphop te maken denk je misschien. Vraag dat eens aan de Noord-Ieren. Een jaar of tien geleden stond de Noord-Ierse politiek op het punt om het Iers in de ban te doen als officiële taal. De taal werd steeds minder gesproken, laat staan door de jeugd. Maar dat dit ook zo zijn voordelen heeft, bewijzen de jonge vrienden Liam en Naoise. Het is best handig om vol te blijven houden dat je het Engels niet machtig bent als je weer eens verhoord wordt door de politie.
Er moet dan een tolk aan te pas komen en je kunt de zaak lekker rekken en oom agent op de kast krijgen. Precies deze truc hanteert Liam nadat hij is opgepakt na een drugsfeest. Er moet een muziekleraar aan te pas komen om als vertaler dienst te doen. Deze JJ ontwikkelt een bijzondere band met Liam en zijn makker Naoise wanneer hij ontdekt dat de jongens een enorm talent voor hiphop hebben. Zelf is de leraar geen onverdienstelijk dj. De driekoppige formatie Kneecap is geboren.
De naam Kneecap is een verwijzing naar het drugscircuit waar dealers hun tegenstanders tegen de knieën sloegen om ze uit te schakelen. Dat is niet de enige wetenswaardigheid, maar deze biopic roept bovenal bewondering op. Debuterend speelfilmregisseur Rich Peppiatt maakte hem voor een appel en een ei, en ging zelf op zoek naar financiering. Helemaal bijzonder is het feit dat Nial, Naoise en JJ zichzelf spelen.
De nieuwbakken acteurs die bekendstaan onder hun artiestennamen lijken nooit iets anders gedaan te hebben. Het duurt niet lang voor Mo Chara, Móglal Bap en DJ Próval, zoals ze zich professioneel noemen, hun publiek compleet hebben ingepakt. Niet alleen op de concertvloer, maar ook in deze verfilming van hun ontstaansgeschiedenis. De autoriteiten hebben moeite met hun rebelse, in hun ogen ophitsende teksten en de enorme populariteit die ze hiermee weten te genereren.
Voor de buitenwereld is met name DJ Próval - de onderwijzer dus - een mysterie omdat hij steevast met een bivakmuts op het podium staat. Aan de wortel van het succes bevindt zich echter ook een persoonlijke tragedie. Liams vader - een intrigerende bijrol voor Michael Fassbender - is voortvluchtig en inmiddels dood gewaand. Zijn 'weduwe' blijft geloven in de terugkeer van haar man en Liam hoopt ooit zijn vader weer in de ogen te kunnen kijken.
Peppiatt hanteert een losse, brutale sfeer die doet denken aan Trainspotting, al zit hem dat niet in de referenties naar drugs. De camera zit de jongens op de huid en houdt ze voortdurend in het middelpunt van de aandacht. De snelle flitsende scènes geven deze muziekbiografie een ongekende vaart en bravoure, zonder ooit lichtzinnig te worden. De Ierse teksten zijn voorzien van Engelse ondertiteling, maar zelfs als je er geen klap van verstaat, komen ze binnen als een mokerslag.
Het is niet zo gek dat Kneecap een triomftocht maakt langs de wereldwijde bioscopen en de grote winnaar werd van het International Film Festival Leiden. Deze anarchistische film zit vol originele vondsten, zwarte humor en breekt met de afgezaagde stereotypering en vooroordelen van Noord-Ierland en hun eeuwige religiestrijd, maar ook met die van een ondergewaardeerde generatie die wel degelijk een heleboel te melden heeft.
