Weet u het nog? Op de eerste dag van mei vorig jaar crashte een vliegtuigje in het Amazonegebied van Colombia. De drie volwassen inzittenden kwamen om, maar de vier kinderen uit hetzelfde gezin, waaronder een elf maanden oude baby, werden niet bij het wrak gevonden. Een zoektocht die wekenlang zou duren werd op touw gezet: 'Operatie Hoop'. De afloop is waarschijnlijk al bekend en valt anders makkelijk te raden, maar deze geschiedenis verdient het om nog eens verteld te worden.
Los Niños Perdidos documenteert de ontwikkelingen rond de 'verloren kinderen', waarbij vooral vanuit het perspectief van de hulpdiensten naar de gebeurtenissen wordt gekeken. De documentaire toont interviewfragmenten en authentieke beelden van de zoektocht, sporadisch aangevuld met reconstructies. We volgen de vier kinderen zelf niet (ook niet in reconstructie), dus over hun lot in de jungle tasten we evenzeer als de militairen, hulpverleners en vrijwilligers in het duister.
Dit is een documentaire zonder fratsen, die iedereen in zijn waarde laat en die waarde zo nodig accentueert. De opbouw is conventioneel chronologisch zonder complexe flashbacks of flashforwards. De gebeurtenissen zijn op zichzelf al spannend genoeg. Er komen geen experts, politici of andere tweederangs waarnemers met een mening aan het woord, maar alleen deelnemers aan de zoektocht, ooggetuigen en familieleden.
De interviewfragmenten zijn sober, to the point, maar zeker niet van emoties gespeend. Het is mooi om te zien: een gemeenschapsleider die glimt van trots om zijn aandeel in de zoektocht, een sjamaan die indringend vertelt over boze geesten of een hoge militair van de speciale eenheden die volschiet als hij vertelt hoe hij de familieleden beloofde pas met de operatie te stoppen wanneer de kinderen gevonden waren. Honderden mensen waren direct of indirect betrokken en het is de documentairemakers gelukt om alle hoofdrolspelers voor de camera te krijgen.
Het is dan ook een indrukwekkende geschiedenis, met allerlei elementen die zelfs in een fictieve film niet zouden misstaan. Er speelt familiedrama op de achtergrond, maar de meeste aandacht gaat uit naar de gespannen relatie tussen het leger en de inheemse vrijwilligers. In Colombia nemen de regeringstroepen het al zestig jaar op tegen de guerrillabeweging FARC die in de oerwoudgebieden kinderen ronselt en drugs produceert. De inheemse bevolking heeft vaak geen andere keuze dan zich achter deze terreurorganisatie te scharen.
Aanvankelijk verloopt de zoektocht door de speciale eenheden dan ook geruisloos, want ze bevinden zich in vijandelijk gebied. Als de situatie nijpender wordt, moeten de militairen en de inheemse vrijwilligers toch de handen ineen slaan. De eersten zorgen voor transport en voorraden, terwijl de kennis van het oerwoud van de tweede groep het tij wel eens zou kunnen keren. Op deze manier wordt Operatie Hoop niet alleen een verhaal over de vier verloren kinderen, maar ook over de saamhorigheid van de strijdende partijen in een land waar al zo veel anderen vermist worden.
De inheemse vrijwilligers benaderen de zoektocht op een intuïtieve manier, waarbij geloof, dan wel bijgeloof (en ayahuasca) niet wordt geschuwd. Het is fascinerend om te zien hoe de geïnterviewden de gebeurtenissen allemaal met de beste bedoelingen in hun eigen straatje laten passen. Dit toont de kracht van de persoonlijke overtuiging, een kracht die mensen in staat stelt het schier onmogelijke te realiseren, of dit nu samenwerken met de vijand is of overleven in die woeste jungle van Colombia.
Los Niños Perdidos is te zien bij Netflix.
