Een conclaaf is het besloten proces waarbij de meest devote mannen van de katholieke kerk (het zijn weer eens uitsluitend mannen) bij elkaar komen om een nieuwe paus kiezen. Je zou denken dat God ze influistert wie dat moet zijn, maar sinds de derde eeuw is zelden unaniem dezelfde naam uit de stembus gekomen. Conclave maakt van dit proces een ingetogen thriller.
De paus is in zijn slaap gestorven. Kardinaal Lawrence krijgt de taak het conclaaf te leiden. Daar is hij niet blij mee, want hij wilde net zijn ontslag indienen voor zijn positie in het Vaticaan. Het lobbyen begint al voordat het proces is begonnen, en dan duikt ook nog eens de onbekende aartsbisschop Tedesco op.
De opening is lichtelijk overdreven. Duistere muziek en onzekere blikken insinueren dat de paus is vermoord. Nee, de man had een zwak hart en is een natuurlijke dood gestorven. Al dat zwaarmoedige gedoe is bedoeld om de kijkers het verschrikkelijk te laten vinden dat een fictieve spirituele leider de pijp uit is. Dat had iets minder gemogen.
Na een half uur gaan de deuren op slot en begint de verkiezing, en hier wordt het interessant. Want Conclave is geen religieus drama maar een thriller, een politieke bijna. Het is conservatief versus progressief. En net zoals in een politieke verkiezingsstrijd komen er diverse lijken uit de kast.
Alle kandidaten blijken wat op hun kerfstok te hebben. Na iedere kiesronde komt iets naar boven waardoor iemand afvalt. Ondertussen blijft die onbekende Tedesco een kleine favoriet omdat hij kennelijk de voorkeur had van de zojuist overleden paus. Informatie over hem vinden vereist diep graafwerk.
Ralph Fiennes is de perfecte keuze om een gekwelde ziel te spelen, Stanley Tucci de beste man om hem de neus op de pijnlijke feiten te drukken. John Lithgow en Isabella Rossellini zijn immer de moeite waard. Het verhaal maakt het ze niet al te moeilijk, met zoveel intrige is er minder ruimte voor innerlijke conflicten.
Gezien het onderwerp is dit geen thriller vol actie en achtervolgingen. Op een luid moment na, dat iets teveel van het goede is, ligt het tempo laag en zit de spanning vooral in de vraag wie wat te verbergen heeft. Op een gegeven moment draagt iemand Lawrence voor als ideale kandidaat en het lijkt alsof het de bedoeling is dat de kijker voor hem gaat juichen, maar die heeft zo duidelijk gemaakt dat hij die functie niet ambieert dat het hem gegund is die aan zich voorbij te laten gaan.
Het groepje heilige heren en de nonnen die hen moeten bedienen zitten opgesloten. Maar er is zoveel bewegingsruimte dat het niet enorm claustrofobisch voelt. De persoonlijke vertrekken voelen nog het meest benauwd omdat dit kleine, kille kamers zijn die ogen als een combinatie tussen hotelkamer en luxe gevangeniscel. Gelukkig spelen heel wat momenten zich hier af, maar nog meer naar adem snakken had de sfeer versterkt.
Ook buiten de muren is van alles gaande. Er is een rel, maar nooit helemaal duidelijk wordt waar het volk nou zo boos over is. Dat is in de lijn met de rest van de film, want wat wil Conclave eigenlijk vertellen? Dat religie gewoon politiek is? Dat een deel van de mensheid zich vastklampt aan achterhaalde oeroude tradities? Het is lastig tot de kern komen.
Uiteindelijk valt de keuze op iemand, maar er is toch nog vage informatie opgedoken die twijfel zaait: 'het zal toch niet?' De allerlaatste wending doet helaas een kleine aanval op de lachspieren. Dit is niet verzonnen voor de film, maar rechtstreeks overgenomen uit het boek van Robert Harris. In werkelijkheid zou het een boeiend punt kunnen zijn, maar in dit verhaal voor sommigen juist lachwekkend.
Het zorgt er in ieder geval voor dat de film niet snel vergeten zal worden. De afsluiter is het anker dat vastzit aan de herinnering dat dit een interessante en spannende thriller was. Qua uitstraling trekt de film opzichtig de aandacht van de Oscars. In ieder geval mogen de woorden van Stanley Tucci's personage gehoord worden: de kerk moet nodig met zijn tijd meegaan.
