Regie: Singeli Agnew | Speelduur: 78 minuten | Jaar: 2023

Een van de restaurateurs die met de Amerikaanse tofchef Mario Batali samenwerkte, oppert in de documentaire die HBO Max aan de kok wijdt, dat het succes van Batali hem wellicht overvallen heeft. Hij wist niet wat hem overkwam, dus dan ga je je vreemd gedragen. Het klinkt verdacht veel als een excuus voor het seksueel overschrijdend gedrag van een man met macht.

Het is een kwalijke uitspraak in een tijd waarin je geen krant kan openslaan of geen website kan aanklikken zonder verhalen te lezen over met name mannen met macht die hun positie misbruiken en viezigheden en ongereldheden uithalen. Na de onthullingen in de zaak rondom filmproducent Harvey Weinstein en de MeToo-beweging zouden de betrokkenen toch beter moeten weten.

De man in kwestie - van bovengenoemde kwalijke uitspraak - doet er nog een schepje bovenop door te opperen dat hij misschien wel spijt heeft van het meewerken aan het onderzoek naar het gedrag van Batali. Want het heeft ook tot veel extra slachtoffers geleid, zoals Batali's gezin. Een typisch voorbeeld van het beschuldigen van slachtoffers.

De flamboyante en energieke Batali was een bijzondere verschijning. Met zijn lange rode haar, oranje Crocs, corpulente voorkomen en ongekende charisma kon je in elk denkbaar opzicht moeilijk om de chef heen. Batali bouwde een naam op in de jaren negentig, werd betrokken bij meer dan twintig wereldwijde restaurants en kreeg een eigen kookprogramma op televisie. Terwijl zijn macht in de internationale restaurantwereld groeide, gebeurde hetzelfde met zijn toch al immense ego.

Mensen die met Batali werkten, vertelden verhalen waaruit blijkt dat de kok zich alles kon veroorloven. Heavy metalmuziek opzetten terwijl zijn New Yorkse restaurant tjokvol zat, want hij was de baas, dus bij wie moesten de klanten klagen? Of zichzelf oraal laten bevredigen middenin de keuken. De eigenaars van zijn restaurants keken weg, hielden hun mond en ontsloegen veelal de klagers van Batali's gedrag.

Het is een trieste constatering dat een documentaire over zo'n actueel en belangrijk onderwerp door de schematische uitvoering ervan niet echt meer indruk maakt. Vooral met de gedachte in het achterhoofd dat er nooit genoeg aandacht kan zijn voor het bestrijden van (seksueel) grensoverschrijdend gedrag. Na de film- en televisiewereld, muziek, literatuur, politiek en grote bedrijven blijkt ook de culinaire wereld niet altijd een veilige werkplek.

Ook hier zien we dezelfde mechanismes aan het werk. Seksueel wangedrag heeft niet zo veel met seks te maken, maar vooral met macht. Dappere vrouwen stappen naar voren om hun verhaal te doen en voeden daarbij je ongeloof. Hun carrières zijn grotendeels voorbij en de echte daders zitten nog stevig in het zadel.

Regisseur Singeli Agnew trekt veel tijd uit in zijn toch al korte documentaire voor het neerzetten van het succes en het imago van Batali. Tijd die hij beter had kunnen besteden aan de verhalen van de slachtoffers en de analyse van deskundigen. Met een paar korte schetsen hadden we prima een beeld kunnen krijgen van de status van Batali. Batali is het treurige schoolvoorbeeld van een man die supersterrenstatus verwierf, te veel in zichzelf ging geloven en daarom meende zich alles te kunnen permitteren.

Batali: The Fall of a Superstar Chef is te zien bij HBO Max.