Carla's List
Recensie

Carla's List (2006)

Carla del Ponte is en blijft een bewonderenswaardige vrouw.

in Recensies
Leestijd: 3 min 45 sec
Regie: Marcel Schüpbach | Cast: Carla del Ponte | Speelduur: 101 minuten | Jaar: 2006

Carla del Ponte wordt 24 uur per dag bewaakt. Als hoofdaanklaagster van het Joegoslaviëtribunaal in Den Haag heeft ze maar één doel voor ogen: de laatste voortvluchtige verdachten van de gruwelijke oorlogsmisdaden uit voormalig Joegoslavië oppakken en berechten. De tijd dringt echter wel: het tribunaal zal na 2010 opgeheven worden. Vóór die tijd moeten alle oorlogmisdadigers getraceerd en gearresteerd zijn, anders zijn alle inspanningen van de afgelopen jaren waarschijnlijk voor niets geweest. De documentaire volgt de aanklaagster gedurende enkele roerige maanden in 2005 en biedt zo een kijkje in het werkproces van een gedreven vrouw.

De gruwelijkheden die zich twaalf jaar geleden voltrokken in Srebenica leven vandaag de dag nog steeds voort. Voor Carla’s List is regisseur Marcel Schüpbach onder andere afgereisd naar Oost-Europa en interviewde daar enkele nabestaanden. Het zijn deze beelden die de meeste indruk maken. Moeders van vermoorde kinderen en echtgenoten zoeken nog steeds naar gerechtigheid. Ze koesteren de hoop om verder te kunnen gaan met hun leven. Ze volgen het werk van Carla del Ponte op de voet, maar ook voor hen is duidelijk: de tijd begint te dringen. Voordat de misdadigers berecht kunnen worden, moeten ze eerst gevangen genomen worden. De film benadrukt deze missie van Del Ponte en legt herhaaldelijk het verband tussen de overlevenden in Srebrenica en de bevlogenheid van de hoofdaanklaagster om hun verdriet een stem te geven. Hierin loopt Carla’s List uiteindelijk een beetje achter de feiten aan: het is reeds bekend dat de relatie tussen Servië en het tribunaal op zijn zachtst gezegd niet helemaal in orde is en dat de pogingen om de hoofdverdachten, onder wie Mladic en Karadzic die grotendeels verantwoordelijk worden gehouden voor de moord op duizenden moslims in 1995, op te sporen telkens mislukken door te weinig betrokkenheid van de internationale orde - en met name de lakse houding van de Servische overheid. “Als je niet zoekt, dan vind je ook niks” zegt Carla del Ponte met een strakke blik in de camera. En ze heeft gelijk: de onmacht waarmee ze te maken heeft is schrijnend, zeker gezien de omvang van de catastrofe die zich voltrokken heeft.

De film maakt een sterk punt wat betreft het gebrek aan internationale verantwoordelijkheid, maar brengt in feite niks nieuws. Doordat de documentaire zo focust op de actualiteit van de zaak en benadrukt dat het tribunaal weinig tijd rest om rechtvaardigheid te brengen, komt Carla’s List een dikke twee jaar na de opnames veel te laat. Het is wonderlijk dat Marcel Schüpbach besloten heeft zijn film volledig intact te houden en niet meer op de ontwikkelingen in te gaan van vandaag de dag. Inmiddels is bijvoorbeeld bekend gemaakt dat Del Ponte met ingang van 1 januari 2008 vervangen zal worden. Bovendien heeft ze het afgelopen jaar herhaaldelijk al zelf de media opgezocht om haar (terechte) kritiek te uiten op de onverschillige houding van de internationale betrekkingen. Toch staat de waarde van het bijzondere materiaal buiten kijf. Nog nooit heeft een filmcrew de werkzaamheden van het tribunaal zo dicht op de voet mogen volgen of in het internationaal strafhof mogen filmen. Ook de aandacht voor de ramp in Srebrenica, in welke vorm dan ook, is een goede zaak voor het publieke bewustzijn. Maar als je ook een willekeurige krant kunt openslaan en daarvan net zoveel over de situatie leert als de film laat zien, schiet je als documentairemaker te kort.

Toch blijft Carla’s List een prijzenswaardige onderneming: de beperkingen waarmee de crew bijvoorbeeld te maken had zijn groot geweest. Er waren bijvoorbeeld maar dertig draaidagen toegestaan en elke dag bleef het afwachten of er überhaupt wel gefilmd mocht worden. Hierdoor kreeg het project pas richting nadat het draaien was afgelopen. Dit is een ongelooflijk moeilijke situatie voor een documentairemaker om zich in te bevinden: als alles van je film pas in de montage ontstaat is het grotendeels een kwestie van god zegene de greep. De richting is daarom zoek, ondanks alle pogingen die Schüpbach heeft gedaan om zijn film uit te diepen, zoals in de interviews met de nabestaanden. Er is geen inzichtelijke film ontstaan en het is vooral erg jammer dat de kijker Carla del Ponte zelf niet beter leert kennen. Interessant blijft Carla’s List echter wel, en de bewondering voor de hele onderneming blijft overeind, zowel voor het tribunaal als voor de documentairemakers. Een documentaire moet in een recensie echter op zijn eigen merites beoordeeld worden en als film kan Carla’s List helaas niet voldoende overtuigen.