Sol LeWitt
Recensie

Sol LeWitt (2012)

Een intrigerend kunstenaarsportret waarbij de geportretteerde een enigma blijft, maar zijn werk voor zich spreekt.

in Recensies
Leestijd: 3 min 3 sec
Regie: Chris Teerink | Speelduur: 75 minuten | Jaar: 2012

De naam Sol LeWitt zal bij velen niet gelijk een belletje doen rinkelen. De kans is echter groot dat het werk van de in 2007 overleden Amerikaanse kunstenaar meer herkenning zal oproepen. LeWitt staat bekend om zijn hoog abstracte stijl die onder meer schatplichtig is aan onze eigen Piet Mondriaan. De werken van LeWitt zijn imposant, op het eerste oog wellicht kinderlijk eenvoudig, maar juist door de mathematische precisie en strakke uitvoering geniaal. Het werk van de Amerikaan maakt dikwijls deel uit van het publieke domein en is te vinden op muren en vloeren van publieke gebouwen en in metrostations. De kunstenaar was wars van de snobistische verzamelaars die de prijs van zijn werken omhoog dreven. De kunst van LeWitt moest betaalbaar zijn en tijdens zijn leven stelde hij zelfs een prijslimiet voor sommige van zijn werken in. Zo bleef zijn werk voor iedereen betaalbaar en toegankelijk. Deze utopische gedachte viel in duigen na LeWitts dood vijfenhalf jaar geleden.

Le Witt liet zich niet graag in het hokje van de minimalistische of conceptuele kunst stoppen, al stond hij wel aan de wieg van beide bewegingen. Hij was daarnaast een pionier in het ontwikkelen van reproduceerbare kunst. De uitvoering was van secundair belang, het ging om het concept dat kon worden uitgelegd in heldere instructies. Als je een LeWitt aan de muur wilde dan kocht je dikwijls het idee en niet per se de artistieke uitvoering. Dit wordt allemaal duidelijk in de documentaire die filmmaker Chris Teerink over de kunstenaar maakte. In de hoge achthoekige koepelzaal van het Maastrichtse Bonnefantenmuseum wordt verslag gedaan van de poging om een bekend werk van LeWitt uit te voeren. De muurtekening #801 'Spiral' bestaat uit een lange zwarte spiraal op een hagelwitte achtergrond waarvan de banen zo'n tien centimeter uit elkaar liggen.

Het is niet zo vreemd dat uitgerekend een Nederlandse documentairemaker een portret van het werk van Le Witt maakt. De Amerikaan werd in het verleden niet overal gelijk met open armen ontvangen, maar dat geldt zeker niet voor ons land. Eind jaren zestig en begin jaren zeventig wijdde het Haags Gemeentemuseum, waarvoor de Amerikaanse kunstenaar altijd een zwak is blijven houden, al exposities aan minimal art en LeWitt in het bijzonder. Ook het Amsterdamse Stedelijk Museum stelde het werk van LeWitt tentoon en verfde met enige gretigheid de helft van zijn muren vol met zijn werken.

Filmmaker Chris Teerink wist een brede groep kunstliefhebbers, museumdirecteuren, naaste medewerkers, kunstenaars en vrienden voor de camera te krijgen om te vertellen over hun ervaringen met Sol LeWitt en hun affectie met zijn werk. Dat was ook wel nodig want de mediaschuwe LeWitt gaf nauwelijks interviews en kwam niet opdagen bij prijsuitreikingen. Zelfs foto’s van het genie zijn schaars. De beschrijvingen over zijn aard en de omgang met zijn omgeving die Teerink ons voorschotelt zijn hier en daar wat tegenstrijdig. Hij werkte graag met een vaste club vertrouwelingen. Ondanks de brede insteek blijft de mens Sol LeWitt een mysterie, maar misschien moet dat juist maar zo blijven. LeWitt zelf was niet bezig met het scheppen van een mysterie rondom zijn persoon. Hij wilde niet bezig zijn met interessant of artistiek overkomen, maar kende een ontembare passie en werkdrift.

Dit hoofdzakelijk uit de tweede hand opgebouwde kunstenaarsportret stelt vooral zijn werk centraal. Het geeft bovendien een heel aardig beeld van het creatieve proces van LeWitt en de artistieke stromingen die hij heeft helpen ontstaan. Deze intrigerende documentaire is simpelweg genoemd naar de geportretteerde. De naam zegt voor de liefhebbers immers genoeg. De leek die voor het eerst kennismaakt met deze uitzonderlijke Amerikaanse kunstenaar dreigt onherroepelijk te worden gegrepen door de schoonheid van zijn werk.