Een beroemd concertviolist krijgt net voor zijn optreden een telefoontje. Zijn moeder is overleden. Een medewerker vraagt of ze het concert af moet zeggen, maar dat lacht Amerigo lachend weg. Business as usual! Tenminste voor de buitenwacht; inwendig broeit er wel degelijk iets. Hij denkt met gemengde gevoelens terug aan zijn jeugdjaren net na de Tweede Wereldoorlog, toen hij met zijn moeder in het armoedige Napels woonde. Maar zijn gedachten gaan ook uit naar de treinrit met onbekende bestemming die zijn leven voor altijd zou veranderen.
Il Treno dei Bambini vertelt over de gebeurtenissen rond de treinreis en de relatie van Amerigo met zijn moeder in die jaren. We zien de zestigjarige versie van Amerigo na de opening nog slechts in een enkele scène. Het is duidelijk dat zijn moeder van haar enige zoon houdt (ze is zijn broertje op driejarige leeftijd verloren), maar zij toont dit amper. Een ander personage zegt tegen Amerigo: "Je moeder heeft nooit liefde gehad en kan geen liefde geven." Het is de rode draad van hun levens, maar dan komt de vaak verbazingwekkend opgewekte Amerigo in contact met een andere wereld.
De treinreis voor kinderen is georganiseerd door de communistische partij en de wildste geruchten doen de onder de jonge passagiers. Siberië en kannibalisme komen regelmatig ter sprake. Het is eigenlijk raar dat de ouders die hun kind op de trein zetten niet gewoon zeggen wat er gaat gebeuren. Zo'n geheim is vooral voor de kijker bedoeld om het dramatische effect te verhogen, maar het tast de geloofwaardigheid van het vertelde wel aan. Il Treno dei Bambini heeft vaker van dit soort kunstgrepen die niet goed uitpakken.
Als de kinderen op hun bestemming in een eetzaal allemaal zwijgend naar hun goed gevulde bord kijken, is er vanuit de stilte slechts één meisje dat uitlegt waarom ze er niet van willen eten. Zo'n scène benadrukt hoe wantrouwig de kinderen zijn, maar het voelt erg artificieel. Sowieso zijn er een aantal dialogen en interacties die geen goede weergave zijn van de onderlinge omgang van schoolgaande kinderen.
Maar goed, het schrijven van een geloofwaardig script voor deze leeftijdscategorie is ook geen sinecure en gaat slechts een enkele keer goed. Meestal willen de filmmakers te veel in de gesproken teksten leggen en laten ze de kinderen geen kinderen meer zijn. Als Amerigo voor het eerst een viool hoort, zegt hij: "Muziek is mooi. Het heeft de kracht van duizend gedachten." Klinkt diep, maar dat is natuurlijk geen zin die een negenjarige uit.
Een en ander ligt niet aan de jonge acteurs, want die kwijten zich goed van hun taak - de oude ook trouwens. De broodmagere hoofdrolspeler Christian Cervone weet de kijker makkelijk voor zich te winnen met zijn grote ogen en gevoelige manier van doen. Het maakt van Il Treno dei Bambini ondanks de tekortkomingen van het script toch een behoorlijk meeslepende film, die er ook nog eens prima uitziet. Het bouwvallige Napels staat in schril contrast met de meer idyllische locaties en alles ademt de juiste sfeer en tijdbeeld.
Deze film is opgedragen aan kinderen en moeders in alle oorlogen. Tijdens de aftiteling zijn foto's te zien van de ondervoede kinderen die werkelijk op die trein werden gezet in het naoorlogse Italië. De immense armoede is duidelijk, maar er zijn ook gewoon lachende gezichten en hoopvolle blikken. De laatste boodschap van Il Treno dei Bambini is er een van eenwording, maar ook van verlies met een groter doel. De film laat een paar steken vallen onderweg, maar laat je toch achter met een brok in je keel.
Il Treno dei Bambini is te zien bij Netflix.
