Al drie keer waagden regisseurs zich aan een animatieverfilming van het werk van de vermaarde Britse historicus en schrijver J. R. R. Tolkien. Hiervan is de halfbakken bewerking van het lijvige The Lord of the Rings door Ralph Bakshi uit 1978 veruit het bekendst geworden. Bakshi bediende zich van de rotoscooptechniek, waarbij live-actionbeelden worden overgetekend.
Bakshi maakte de klus van een tweeluik nooit zelf af, al waagden collega's nog een poging door daarna alleen nog The Return of the King onder handen te nemen. Het werk van Tolkien staat nog steeds volop in de belangstelling. Naast nieuwe seizoenen van de Amazon-serie The Rings of Power is Andy Serkis ook nog bezig met een spin-off rondom Gollem. Het is dus niet zo gek dat filmstudio's en streamingdiensten wel brood zien in meer Tolkien. Zo lang het maar niet de kant van Star Wars opgaat, waarbij uitmelken een understatement is.
Tolkien schreef dikke pillen en creëerde een compleet nieuw universum waarbij geen detail ongemoeid bleef. In de introductie van de appendices van The Lord of The Rings jaagt hij de geschiedenis van Midden-Aarde en alles daaromheen er in rap tempo doorheen. Alleen de ware Tolkien-fanaat kan er een touw aan vastknopen. De meeste lezers zijn de talloze namen en familierelaties al vergeten voordat ze de zin hebben afgemaakt.
Toch werd een schijnbaar klein detail uit de appendices aangegrepen om een hele animatiefilm omheen te bouwen. De klus voor The War of the Rohirrim werd toevertrouwd aan de Japanse animatieregisseur Kenji Kamiyama. Veel van de geldschieters en producenten waren ook betrokken bij de The Lord of the Rings-trilogie van Peter Jackson. Continuïteit is dus gewaarborgd en Kamiyama weet naadloos aan te sluiten bij de stijl en sfeer van de eerdere films.
Het verhaal rondom het Rohan-volk, dat we leerden kennen in The Two Towers, draait om de krachtige maar eigenwijze koning Helm Hammerhand. Het speelt zich een kleine tweehonderd jaar voor de gebeurtenissen van de fameuze trilogie af. De Gouden Hal van Mesuseld wordt het strijdtoneel wanneer de dochter van Helm, de roodharige Héra een wel heel bijzonder huwelijksaanzoek krijgt. De rivaliserende Dunlendings doen een verzoek om de vrede en de samenwerking in het gebied te bezegelen. Uiteraard zit hier iets achter.
Héra's potentieel aanstaande is haar oude jeugdvriend Wulf, maar het aanzoek loopt uit op een catastrofe. Doordat Helm Wulfs vader van kant maakt en Wulf zelf verbant, laait de strijd hoog op. Héra en haar twee broers Haleth en Hama worden samen met de andere Rohan verdreven naar een nabijgelegen burcht. Daar volgt een ware uitputtingsslag, maar Héra is niet van plan haar oude vriend zomaar te laten winnen.
Hoe complex de weelderige wereld van Tolkien ook is, het plot waarmee de animatiefilmers op de proppen komen, is opvallend eenvoudig. Doordat quasi-intellectuele en plotveranderende intriges achterwege blijft, kan Kamiyama zich volledig richten op de ontwikkeling van de personages. Het is een verademing om eens een vrouwelijke held te zien die zich niet alleen moeiteloos staande houdt tussen de wraak- en oorlogsbewuste kerels, maar ook nog eens onverschrokken en gelaagd blijkt te zijn.
Veel tijd wordt gespendeerd aan het neerzetten van de bravoure van Héra, of het nu gaat om het beteugelen van de uit de kluiten gewassen adelaars of het ontsnappen aan een op hol geslagen mûmakil. De mannen in Héra's omgeving halen het niet in hun hoofd om haar te wijzen op de gangbaar mannelijke dominantie. Wat een verademing.
Kamiyama houdt de typische animestijl aan - pulserende pupillen, sterke expressies met minimale lichaamsbeweging - maar zorgt allesbehalve voor een cultuurclash. Zelfs niet-ingewijden in de Japanse animatiecultuur kunnen prima meegaan met dit rijk-geanimeerde avontuur. De combinatie van anime en Tolkien blijkt een gouden greep. Niet voor niets leunt het werk van grootmeester Hayao Miyazaki sterk op Midden-Europese historie die ook Tolkien als zijn inspiratiebron zag.
Het enige euvel dat The War of Rohirrim treft is de lengte. Met ruim twee uur slaat de vermoeidheid na een uur wel toe. Dit valt samen met de terugtrekking van de Rohan in de burcht die later bekend zal komen te staan als Helm's Deep. Doordat de stevige muren van het fort Héra en haar lotgenoten letterlijk afschermen, valt er niet zoveel te beleven. Een heimelijk nachtelijke ontdekkingstocht waarbij de heldin stuit op een stel orks en een trol is dan ook meer dan welkom.
Fans van de filmreeks kunnen zich verheugen op de visuele aansluiting bij de films van Jackson. Zowel de Gouden Hal als ook de burcht matchen perfect met elkaar. Dit onderstreept maar weer eens dat veel (Japanse) animatieregisseurs hun kunstvorm zien als een middel en niet als doel op zich. Bovendien is het een verademing dat het traditionele ambacht van de animatiefilm nog springlevend blijkt. De computer is in The War of Rohirrim slechts mondjesmaat ingezet (of het is zo subtiel gedaan dat het niet opvalt).
Het kan haast niet anders dan dat Kamiyama's tour de force het begin is van meer animatiefilms die zich in Midden-Aarde afspelen. De laatste scènes sluiten aan bij bekende personages uit The Lord of the Rings. Leuk detail is dat Miranda Otto, die in Jacksons trilogie Éowyn speelde, is ingeschakeld voor wat voice-overwerk.
