Bijna vijfendertig jaar geleden kwam er een einde aan de dictatuur in Roemenië. Rond kerstmis 1989 begonnen massale arbeidersopstanden tegen de wrede dictator Nicolae Ceau?escu, die al vierendertig jaar aan de macht was. De release van deze film kon niet op een beter moment komen. Onlangs kwam aan het licht dat bij de vorige Roemeense verkiezingen Russische inmenging is geweest om een ultrarechtse politicus aan de macht te helpen.
Bijzonder aan de Roemeense revolutie is dat het indertijd één van de best gedocumenteerde was. Door de rappe opkomst van camera's en videotapes hadden mensen zelf de middelen om alles vast te leggen. Er zijn dan ook veel beelden van burgers te vinden in archieven. Daarvan is eerder de indrukwekkende documentaire Videograms of a Revolution gemaakt.
Desondanks biedt The New Year that Never Came een nieuwe insteek over de opstanden. Via een mozaïekvertelling krijg je een kijkje in de levens van verschillende van mensen: van het bloedbad in Timi?oara (15 december) tot Ceau?escu's beroemde laatste toespraak op 21 december 1989. Alle personages ervaren op hun eigen manier de onderdrukking.
Margareta heeft zich in het verleden aangesloten bij de communistische partij uit naïef idealisme, Laurentiu wil het land ontvluchten omdat hij geen toekomst in Roemenië ziet. Florina en Stefan zijn met zichtbare tegenzin in dienst van de autoriteiten, en dan is er nog Gelu, de simpele arbeider die bang is zijn mening over Ceau?escu uit te spreken.
De connecties tussen de verhalen zijn aanwezig, maar flinterdun. Het persoonlijke perspectief biedt zeker boeiend inzicht in het dagelijks leven van Roemenen in 1989, maar voelt tegelijkertijd oppervlakkig aan. De meeste focus ligt op Florina en Gelu, waardoor andere personages narratief naar de achtergrond verdwijnen.
Naarmate de film in rap tempo toewerkt richting climax, begint de zwakke structuur uiteen te vallen. De film wil duidelijk triomfantelijke of emotionele gevoelens opwekken, maar het voelt juist wat vlak en neutraal. De verhalen zijn nét niet goed afgerond, waardoor de film onaf overkomt.
Dat kan natuurlijk symbolisch zijn: de titel impliceert een verandering die nooit is gekomen. De geschiedenis spreekt dat echter tegen. Het resulteert in een teleurstellend einde voor een anderszins boeiend drama vol fantastische prestaties, dat een oprecht boeiend inzicht biedt in een recent en zeer relevant stuk geschiedenis.
