Om de Wereld in 50 Concerten
Recensie

Om de Wereld in 50 Concerten (2014)

Dit eerbetoon aan het Koninklijk Concertgebouworkest volgt de musici bij hun wereldtournee. Vooral sterk in het aanzetten van contrasten en het illustreren van overeenkomsten.

in Recensies
Leestijd: 2 min 35 sec
Regie: Heddy Honigmann | Speelduur: 94 minuten | Jaar: 2014

Het leven van een percussionist van één van de meest gerenommeerde orkesten ter wereld gaat niet altijd over rozen, zo blijkt uit de opening van Om de Wereld in 50 Concerten. Dit weerhoudt de man in kwestie niet van het volgen van zijn grote passie. Sommige stukken, zo legt de musicus van het Koninklijke Concertgebouworkest uit, kennen slechts een enkel hoogtepunt waarbij hij in actie mag komen. Het publiek slaat hem gade met in het achterhoofd de vraag waar die man in godsnaam mee bezig is. Als je denkt dat het grote moment van die ene enkele slag in het muziekstuk nog eeuwen op zich laat wachten komt het toch opeens onverwachts. Slagwerk in klassieke muziek is vaak een kwestie van geduld, eindeloos wachten en perfecte timing. Al deze eigenschappen onderscheiden een amateur van een pro. Dit credo gaat niet alleen op voor slagwerkers, maar ook voor de andere leden van het vooraanstaande muziekgezelschap.

Het smetteloze imago van het honderdvijfentwintig jaar oude orkest is echt niet alleen te danken aan de geweldige akoestiek van het thuishonk tegenover het Amsterdamse Museumplein. Sterker nog: andere orkesten die er musiceerden klonken toch niet helemaal hetzelfde. Dat we hier te maken hebben met de top van de klassieke muziekwereld wordt maar weer eens duidelijk in de documentaire die de befaamde Heddy Honigmann over het gezelschap maakte. In deze openingsfilm van het IDFA maakte zij in 2013 samen met het Koninklijke Concertgebouworkest een reis over de hele wereld om het honderdvijfentwintigjarig jubileum te vieren. Het is een cliché van jewelste dat muziek ontroert en mensen van verschillen culturen samenbrengt, maar zoals bij alle clichés het geval is schuilt er een onmiskenbare kern van waarheid in.

Honigmann laat dit in korte episodes zien, waarbij het vooral de kleine momenten zijn die de meeste emoties oproepen. Een Duitse vader die zijn kleine zoontje aan de telefoon heeft in een hotelkamer in Buenos Aires. Een muzikaal echtpaar dat een bevriende winkelierster van bonbons trakteert op een privéoptreden in de winkel. Een taxichauffeur die leeft voor de klassieke muziek. Of een straatoptreden in het Zuid-Afrikaanse Soweto waarbij klassiek getraind en 'streetwise' elkaar vinden. Het geeft een gezicht aan de individuen die samen het beroemde orkest vormen. Afgewisseld met deze intieme momenten wordt de logistiek en organisatie van de gigantische operatie om de grote concertzalen van de wereld te prepareren en de kostbare instrumenten te vervoeren getoond. Honigmann wisselt voortdurend tussen deze disciplines. Ze toont ermee aan dat het orkest een hecht team vormt, waarbinnen ook mogelijkheden zijn voor individuele ontplooiing en identiteit.

Om de Wereld in 50 Concerten is echter wat fragmentarisch van aanpak. De documentaire is opgebouwd uit flarden die allemaal gelinkt zijn aan het orkest, maar waarvan de samenhang dikwijls ontbreekt. Het sterkst zijn de momenten waarin Honigmann ferme contrasten aanbrengt. Armoe en de toch wat elitaire klassieke muziek gaan ogenschijnlijk moeilijk samen, maar de filmmaakster slaagt er desondanks in de tegenstellingen kleiner te maken. Dat is waar deze enerverende docu in excelleert. Als eerbetoon aan het orkest dat sinds 1988 het predicaat koninklijk mag dragen, is het zeker geslaagd.