Phoenix
Recensie

Phoenix (2014)

Zelfs met het schitterende acteerwerk van Nina Hoss is het ongeloofwaardige uitgangspunt van deze film niet goed te praten.

in Recensies
Leestijd: 2 min 9 sec
Regie: Christian Petzold | Cast: Nina Hoss (Nelly Lenz), Ronald Zehrfeld (Johnny), Nina Kunzendorf (Lene Winter), Michael Maertens (Arts), Imogen Kogge (Elisabeth), e.a. | Speelduur: 98 minuten | Jaar: 2014

Vijf keer eerder werkten regisseur Christian Petzold en zijn muze Nina Hoss al samen. De nieuwste samenwerking van het duo resulteert in een ongeloofwaardig, maar aangrijpend portret van een Duits oorlogsslachtoffer. Het verhaal draait om Nelly, die de Holocaust overleefd heeft, maar zwaar verminkt is geraakt. Ze krijgt een gezichtsreconstructie en keert daarna terug naar haar thuisstad, het door de oorlog gehavende Berlijn.

De reconstructie van Nelly's gezicht biedt, zoals haar chirurg en vriendin Lene duidelijk maken, een kans op een nieuw leven. Maar Nelly verlangt vooral terug naar het oude en specifiek naar haar echtgenoot Johnny. Nelly besluit zelf naar hem op zoek te gaan, ondanks waarschuwingen van Lene die vermoedt dat Johnny Nelly verraden heeft aan de nazi’s.

Uiteindelijk weet Nelly Johnny te vinden, maar helaas herkent hij haar niet. Hij ziet echter wel enige gelijkenis met zijn doodgewaande vrouw en stelt voor dat zij zich als haar voordoet. Op die manier kunnen de twee aanspraak maken op haar fortuin en dat onderling verdelen. Om de één of andere reden besluit Nelly daar nog akkoord mee te gaan ook en dat is het moment waarop de film ongeloofwaardig wordt.

Thematisch gezien had de film erg sterk kunnen zijn. Verraad, ontkenning en het verlangen naar het oude komen alle aan bod. Zo mag Nelly zich van Johnny niet voordoen als een vrouw die door de Holocaust beschadigd is. Als ze haar vrienden weer ontmoet, moet het er vooral op lijken dat alles nog bij het oude is. Dat voldoet aan Nelly's verlangen naar haar oude, gelukkige leven met Johnny, maar dat mag allemaal niet zo zijn.

De vraag waarom Nelly akkoord gaat met de plannen van Johnny blijft onbeantwoord. Alleen al zijn voorstel zou genoeg moeten zijn om van zijn slechte bedoelingen en verraderlijke kwaliteiten overtuigd te raken. Daar komt nog eens bij dat Johnny niet de slimste lijkt te zijn. Dat Nelly dingen doet, die de ‘echte’ Nelly ook deed, roept enkel woede bij hem op, maar totaal geen herkenning.

Geen moment weet Phoenix zich aan deze ongeloofwaardigheid te onttrekken. Daar staat tegenover dat Hoss de rol van Nelly zeer geraffineerd speelt. Op sommige momenten, vooral tegen het einde van de film, vallen subtiele emoties van haar gezicht af te lezen. Het maakt eens te meer duidelijk waarom Petzold in haar zijn muze gevonden heeft, want Hoss speelt werkelijk een schitterende rol. In een minder vergezocht verhaal had dat waarschijnlijk een prachtige film opgeleverd.