Met slechts zeventien zomers op de teller was de Pakistaanse Malala Yousafzai de jongste winnares van de Nobelprijs voor de Vrede. Een jaar daarvoor, op haar zestiende verjaardag, sprak de activiste voor de Verenigde Naties over het belang van gelijke kansen voor vrouwen en meisjes, waarbij goed en betaalbaar onderwijs de belangrijkste inzet is. De staat van dienst van Malala is indrukwekkend, al is de reden waarom ze zo'n vooraanstaand figuur is geworden uiterst tragisch. Toen de Pakistaanse vijftien jaar oud was overleefde ze een moordaanslag van de Taliban. De terroristische groepering had het op haar gemunt vanwege Malala's uitgesproken meningen op Facebook. De zwaargewonde Malala groeide uit tot een publieke figuur, maar raakte deels verlamd en doof. Haar strijdlust is er alleen maar sterker op geworden.
Davis Guggenheim was de man die ooit zorgde voor een omslag in het denken over de klimaatverandering met de Al Gore-documentaire An Inconvenient Truth. Met het in 2010 uitgebrachte Waiting For Superman stortte de documentairemaker zich op het Amerikaanse onderwijssysteem. Het is dus niet zo verwonderlijk dat Guggenheim zich nu richt op het levensverhaal en de positieve boodschap van Nobelprijswinnares Malala Yousafzai. Dit is nu eenmaal een onderwerp dat sterk tot de verbeelding spreekt, inspirerend werkt en waar je afgezien van de aanslag op Malalas leven - weinig negatiefs over kunt melden. Dat moet Guggenheim ook hebben ingezien en aan het beeld van Malala doet hij dan ook weinig af. Het zou ook niet gepast zijn om ook maar iets negatiefs te melden over een kind dat de dood in de ogen heeft gezien, zwaar gehavend het ziekenhuis in werd gereden, lang moest revalideren en hier toch nog iets positiefs uit heeft weten te halen.
Maar daar schuilt dan ook gelijk het gevaar. Guggenheim begint He Named Me Malala met een prachtig animatiefilmpje over de Afghaanse legende van Malala, een dapper meisje dat menig gevaar heeft doorstaan en waar de Pakistaanse Malala haar naam aan ontleent. De parallellen tussen de twee jongedames zijn niet zo lastig te trekken. Het draagt echter ook bij aan het beeld dat Guggenheim wil creëren van Malala. Het kind krijgt nog net geen aureooltje ingetekend. Dit in het achterhoofd houdend, probeert Malalas biograaf ook het normale leven van de achttienjarige vredesactiviste te laten zien. Malala die naar school gaat. Malala die wat afkibbelt met haar vader en broertjes. Maar dit wordt weer vlot afgewisseld met Malala die geïnterviewd wordt, Malala die voor de VN spreekt en Malala die handjes schudt met Barack Obama en Hilary Clinton. Op de vraag in een vraaggesprek hoe haar leven eruit had gezien als Malala een gewoon meisje uit de Swatvallei was laat het antwoord zich gemakkelijk raden. Malala ís een gewoon meisje uit de Swatvallei. Is het heel ernstig te constateren dat dit wel iets vervelend pedants in zich draagt?
Ook op de opbouw van de deze documentaire valt het nodige aan te merken. Zo stipt Guggenheim in het begin de historie van zijn onderwerp aan, om vervolgens bijna helemaal aan het eind uitvoerig het herstelproces van Malala te belichten. Tussendoor sijpelt Malalas boodschap dat elk kind en vooral elk meisje op de wereld recht heeft op goed onderwijs. En natuurlijk de moraal dat als je je zinnen ertoe zet je alles in het leven kunt bereiken. Zelfs als je een gewoon meisje uit de Swatvallei bent dat nu in het Verenigd Koninkrijk in ballingschap leeft. Geen speld tussen te krijgen natuurlijk, maar dat is dan ook gelijk alles wat Guggenheim ons wil vertellen. He Named Me Malala doet weinig af aan de bewondering die je voelt voor Malala Yousafzai, of je haar nu pedant en veel te wijs voor haar leeftijd vindt of niet. Als documentaire is dit een nodeloos rommelige invuloefening die verzuimt een hele duidelijk context te scheppen en veilig aansluit bij het goed georganiseerde perceptievermogen van de westerse kijker.
