Wat maakt ons mens en wat definieert onze soort? Waarom hebben we zo veel overeenkomsten maar staan hier net zo veel verschillen tegenover? Bepalen ons milieu, afkomst en sociale omgeving in overgrote mate hoe we ons als mens voelen en gedragen? Wat is onze verhouding tot de planeet die we in bruikleen hebben? Hoe gaan we om met emotionele en morele issues en wat is de invloed van onze omgeving op onze beleving ervan? Het lijken zulke eenvoudige vragen, maar de antwoorden laten zich een stuk moeilijker geven. We zijn namelijk geneigd om onze medemens en vooral die van andere culturen en achtergronden vanuit ons eigen perspectief in te schatten en te waarderen. Human is niet alleen in lengte, maar ook in opzet een omvangrijke documentaire die om deze essentiële vragen antwoorden probeert te geven. Gewoon door de mens die het betreft aan het woord te laten.
Maar liefst honderdtweeënnegentig minuten trekt filmmaker Yann Arthus-Bertrand ervoor uit om te vragen wie we als mens zijn en wat we in welke context denken. De Fransman koos een sobere benadering. Zijn sprekers filmt hij close-up tot aan de schouder tegen een zwarte achtergrond. De uitspraken van de geïnterviewden worden steevast ondertiteld, ook als deze in het Engels zijn. Voor de doven en slechthorenden natuurlijk, maar het heeft ook de extra functie dat alle woorden meer gewicht krijgen. Arthus-Bertrand wil elke lettergreep tot zijn publiek laten doordringen, een hele opgave voor een documentaire van ruim drie uur. Tussen de vraaggesprekken door toont de documentairemaker ons indrukwekkende beelden van de planeet waarop we mens kunnen zijn. Prachtige luchtshots van haast surrealistische voorstellingen en landschappen waarvan de schoonheid zich alleen met een helikopterblik openbaart.
Ruim tweeduizend mensen werden gefilmd en Arthus-Bertrand heeft er een bloemlezing uit samengesteld, thematisch gerangschikt op onderwerpen als de dood, homoseksualiteit, geluksbeleving, filosofische vragen als zingeving of het hiernamaals en (massa)migratie. Het heeft geleid tot emotionele relazen van onder meer gevangenen die voelen dat ze alles verkeerd hebben gedaan, het belang van geliefden en familie en de strijd van eenvoudige aardlingen tegen honger, onrecht en de onderdrukking van een hogere of hogerstaande macht. De verhalen zijn vaak mooi afgerond en niet te lang en de aanpak om op thema te werken is effectief. Onvermijdelijk gevolg is wel dat er weliswaar overeenkomsten en verschillen in duiding en mening aan het licht komen, maar dat er verder niet een hele sterke cohesie bestaat tussen de ondervraagden of hun wijde palet aan invalshoeken en perceptie.
De drang om een zo omvangrijk mogelijk beeld van de mensheid te geven die onze aardbol bevolkt gaat op den duur wat tegenstaan. Het is simpelweg te veel materiaal, zelfs na de drastische selectie en montage die Arthus-Bertrand heeft moeten toepassen. Naarmate de tijd verstrijkt begint het ook allemaal te sentimenteel te worden. Human krijgt dan een opdringerige, haast oecumenisch We Are the World-toontje. Van die belerende inslag had Arthus-Bertrand ook al een handje in de onderwaterdocu Planet Ocean, zodra de invloed van de mens erbij betrokken werd. De mammoetklus die de Franse maker heeft afgeleverd dwingt respect af, maar soms is minder meer. Human was beter tot zijn recht gekomen als documentairereeks. In bioscoopvorm is het een uitputtingsslag.
