Het is alweer veertien jaar geleden dat voormalig vicepresident Al Gore de wereld trachtte wakker te schudden met zijn verhaal over klimaatverandering. Niet voor niets noemde Gore het een 'ongemakkelijke waarheid' dat het eigenlijk al vijf over twaalf was als het om de opwarming van de aarde gaat. Het lijkt allemaal weinig te mogen baten, want de natuur lijkt het steevast af te leggen tegen de economie en de mens die nooit genoeg heeft en altijd meer wil.
Anno 2020 lijkt het probleem te zijn verdrukt door een pandemie van ongekende proporties en met immense consequenties. Toch is er een belangrijke parallel: bij beide problemen zien we dat politici en radicale groeperingen gooien met termen als nepnieuws en spreken over complotten en zoiets idioots als een contradictio in terminis als 'alternatieve feiten' zodra de waarheid ze niet aanstaat. Ze slaan er elke discussie mee dood. Als laatste middel om de werkelijkheid te weerleggen kun je je altijd nog op de persoon richten.
De zeventienjarige Zweede Greta Thunberg kan over deze ad hominem meepraten. Trump noemde haar op zijn favoriete uitlaatklep Twitter een autist die moest werken aan woedeaanvallen. De Braziliaanse president Bolsonaro sprak van een verwend kind en Vladimir Poetin betichtte Thunberg ervan dat ze maar een naïef kind is dat niet doorheeft hoe complex de wereld is en hoe blij ze mag zijn dat ze in het weldadige Zweden woont. Inderdaad, een manier om een ongemakkelijke waarheid onklaar te maken.
Greta Thunberg behoeft eigenlijk geen toelichting. Ze ving de aandacht van de ganse wereld toen ze als vijftienjarige in haar eentje een schoolstaking hield voor het Zweedse parlementsgebouw. Binnen korte tijd wist ze een grote club volgers achter zich te scharen en trok ze, op klimaatvriendelijke wijze, naar diverse Europese steden en zelfs per boot naar New York om daar de Verenigde Naties toe te spreken. Als vertolker van de stem van de toekomstige generaties probeerde ze regeringsleiders en diplomaten aan het verstand te peuteren dat we geen seconde meer te verliezen hebben als het om het welzijn van de planeet gaat.
Maar of ze willen luisteren valt te bezien. Dat is misschien wel de grootste frustratie die je overhoudt aan de indringende documentaire I Am Greta van Nathan Grossman. Wat Greta het meest tegenzit - wat wellicht ook de onterecht lage score op IMDb verklaart - is dat haar persoon allerlei niet ter zake doende gevoelens oproept. Haar persoonlijkheid wordt aangewend om haar boodschap onklaar te maken.
Gelukkig is Greta vastberaden om door te zetten en haar woord te verkondigen. Grossman volgde de Zweedse activiste gedurende twee jaar. Naast de vele media-optredens die de meesten wel zullen kennen maken vooral de persoonlijke inkijkjes in haar leven indruk. Haar trouwe vader die zijn dochter begeleidt tijdens de vele reizen die ze maakt. Ronduit ontroerend is de scène waarin Greta zich opwindt over wel of niet een streepje in het Franse equivalent van 'tankstation'. Het feit dat niemand de tekst krijgt te lezen, omdat ze het alleen maar opleest doet niet ter zake.
Grossmans documentaire sluit af met de lange tocht die Thunberg maakte over de Atlantische Oceaan voor haar vermaarde en verbeten toespraak bij de VN. Zelfs Greta snakt soms weer naar een normaal leven. Met haar honden en de routine waar ze zo aan hecht. De jongedame loopt soms tegen emotionele beperkingen aan en haar Asperger maakt het er niet makkelijker op, maar ze geeft geenszins de moed op voor een betere wereld.
