Russell Crowe leeft het goede leven: lekkere maaltijden, drankje erbij en af en toe een film maken. Niet meer van het kaliber Gladiator of Les Misérables, maar gewoon wat gerommel in de marge, zonder al te veel druk. Een stemrolletje hier, een cameo daar en zelfs goedkope horrorfilms staan op het menu.
Dit alles wil echter niet zeggen dat Crowe er tegenwoordig met de pet naar gooit als hij eenmaal is gecast. De beste man is altijd een dominerende aanwezigheid en zijn acteren kan elke film naar een hoger niveau tillen. The Pope's Exorcist van vorig jaar is daar een goed voorbeeld van. Deze film naar beproefd horrorfilmrecept was het kijken prima waard en een vervolg heeft reeds groen licht gekregen. In de tussentijd duikt Crowe nogmaals op als duivelsuitdrijver, maar kan hij ook The Exorcism de kwaliteitsinjectie geven die een bioscoopbezoek rechtvaardigt?
Ditmaal speelt Crowe geen echte exorcist - voor zover die bestaan - maar een acteur. Na de mysterieuze dood van de oorspronkelijke hoofdrolspeler wordt Tony Miller gecast in een horrorfilm over een geestelijke die demonen kan verjagen. Tony's acteren is echter behoorlijk roestig vanwege het veelvuldige drank- en drugsgebruik dat ook de relatie met zijn adolescente dochter flink heeft verziekt. Als zij haar vader na een contactloze periode weer bezoekt, moet hij haar eraan herinneren: "My name is not Tony, it's dad."
De film in de film is duidelijk geïnspireerd door The Exorcist en heeft zelfs een titel die verwijst naar de opnamelocatie van die horrorklassieker. Het proces waar Tony als acteur doorheen gaat wordt, net als de andere aspecten van de film, zeer serieus genomen. Films over films draaien nog wel eens uit op onbedoelde persiflage, met acteurs die hun best doen om minder goede acteurs te spelen, maar daarvan is in The Exorcism geen sprake. We zien Tony worstelen met zijn eigen demonen, maar niet met een gebrek aan talent.
Regisseur Peter (lekker dik aangezet door Adam Goldberg) pakt Tony hard aan en eist van hem dat hij die demonen onder ogen komt, dat hij erkent dat hij gewoon een hufter is. De lat voor de productie ligt hoog. Peter noemt de film in de film "a psychological drama wrapped in the skin of a horror movie". Dit geldt natuurlijk ook voor de film die de kijker ziet: in The Exorcism is het bovennatuurlijke een bijzaak, de spanning tussen en binnen de personages de hoofdzaak.
Het zuivere 'horrorverhaal' heeft aldus niet veel om het lijf. Er is een (echte) priester, een demon, een crucifix, oude zonden en de behoefte aan vergeving. Echt eng, mysterieus of luguber wordt het niet. Jammer dat al in de eerste scène wordt prijsgegeven dat er daadwerkelijk bovennatuurlijke krachten in het spel zijn. Het spanningsveld tussen wat Tony echt meemaakt en wat naar boven wordt gebracht doordat hij zich inleeft in zijn rol valt daardoor al snel weg. De laatste akte wordt afgewikkeld zoals alle twaalf andere horrorfilms in dit dozijn en is duidelijk het zwakste deel van de film.
Toch valt er genoeg te genieten, want zoals gezegd moet The Exorcism het vooral hebben van het psychologisch drama en dat wordt goed uitgebeeld door de getalenteerde cast. Crowe brengt de gevraagde kwaliteitsinjectie en zijn samenspel met Ryan Simpkins als dochter Lee is uitstekend. Daarnaast zijn er leuke bijrollen van Chloe Bailey, Adam Goldberg en David Hyde Pierce. Sam Worthington pakt ook zijn minuutjes mee in een rol die niet echt bij zijn statuur past, maar waar hij toch best wat van weet te maken.
The Exorcism is een film die de duisternis van de menselijke ziel erg letterlijk probeert uit te beelden, want vrijwel alle scènes vinden binnenshuis in het donker of halfdonker plaats. Er gaat ook regelmatig spontaan een lamp kapot. Ach ja, het duister is in dit genre natuurlijk niet vreemd en het draagt bij aan de claustrofobische sfeer, in zowel lichamelijke als geestelijke zin. The Exorcism is een onderhoudend psychologisch drama verpakt in een horrorfilm en daar komt nou eenmaal weinig lichts aan te pas.
