'Do Not Expect Too Much from the End of the World': scherpe satire over bestaans(on)zekerheid
Recensie

'Do Not Expect Too Much from the End of the World': scherpe satire over bestaans(on)zekerheid (2023)

Bijtende satire over hectische en economisch onzekere levens kent ook naastenliefde.

in Recensies
Leestijd: 2 min 28 sec
Regie: Radu Jude | Scenario: Radu Jude | Cast: Ilinca Manolache (Angela Raducani), Ovidiu Pîrsan (Ovidiu Pîrsan), Nina Hoss (Doris Goethe), e.a. | Speelduur: 163 minuten | Jaar: 2023

In Do Not Expect Too Much from the End of the World gebruikt de Roemeense filmmaker Radu Jude het thema bestaanszekerheid voor scherpe spotternij. Angela maakt overuren voor een videoproductiebedrijf. Ze rijdt van hot naar her om kandidaten te vinden voor een bedrijfsfilmpje over veiligheid op de werkplaats. Ondertussen spiegelen fragmenten van een film uit 1981 over een taxichauffeusse in Boekarest haar drukke leven en neemt Angela TikTok-video's op waarin ze zich met een filter voordoet als een lompe Andrew Tate-achtige loser. In een tweede deel waarin de opnames plaatsvinden verdwijnt ze naar de achtergrond.

Alleen al de tweedelige structuur van de vertelling die verrassend culmineert in een statisch shot van vijfenveertig minuten daagt uit. Jude duikt gretig in zijn onderwerp en prikkelt net zo speels als satiricus Dušan Makavejev. De film borduurt in cynisme voort op Judes nog rauwere Bad Luck Banging or Loony Porn, zoals blijkt uit scènes waarin Angela half scheldend door een troosteloos Boekarest rijdt en de eurodancehits uit haar radio galmen. Het voelt unheimisch hoe haar blonde haren achter het filter van de macho hangen terwijl ze de grofste uitspraken doet op sociale media.

Met het cyclische ritme, dat bestaat uit bijverdienen met Uber, videobellen met irritante bazen en het documenteren van de tragische verhalen van de bedrijfsongevalslachtoffers, zweept de film subtiel op. Jude doorgrondt de tijdgeest met zijn provocaties die de soms specifiek Roemeense context ontstijgen. De hectiek van nu komt terug in een stilistische potpourri, van TikTok-selfies tot het wisselen tussen zwart-wit en kleur of de vaporwave-achtige manier waarop de oude film uit 1981 soms in slow-motion tussendoor komt. Die eclectische mix van stijlen roept direct een associatie op met Jean-Luc Godard.

Toch werkt die drukte dankzij een kalm tempo meditatief door. Daarmee beschimpt Jude niet alleen de bazen die op afstand het precariaat vervelende klusjes geven - zo zegt eentje onbehulpzaam dat het filmpje 'emotie' moet tonen. Angela's dagelijkse onrust brengt de hectiek van het leven en de economische onzekerheden krachtig over. Dat herinnert subtiel aan de titel, want niemand die tijdens het denderen naar de afgrond de tijd heeft om zich bezig te houden met de polycrisis. Een droge sequentie van gedenktekens langs de gevaarlijkste weg van Roemenië voelt als een gelaten en bijtende gewaarwording daarvan.

Bij een van de kandidaten draagt een kind een mondkapje - een mooie verwijzing naar het nog altijd aanwezige coronavirus. Zo schijnt een zekere naastenliefde door in alle spot. Het treft hoe de crew in het laatste deel de omgeving rond de gekozen familie steeds aanpast, tot deze niet meer lijkt op waar het werkongeluk plaatsvond. Het slachtoffer moet letten op zijn woorden wegens een nog lopende rechtszaak - de regisseur claimt mee te leven. Zo toont Do Not Expect Too Much de tragiek van het precaire leven op zowel institutioneel als persoonlijk vlak.