Naast het fysieke herstel van de beelden, houden historici zich bezig met de verhalen achter de door tijd en aarde gehavende kunstwerken. Het is bijvoorbeeld nog maar de vraag of de schade wel écht alleen onder natuurlijke omstandigheden ontstaan is, of dat de schade in een ver verleden door menselijke hand is toegebracht. De soldaten waren bedoeld als bescherming voor de eerste keizer van het verenigde China, die een stuk verderop in een wijdstrekkende tombe, van een omvang vergelijkbaar met China's grootste stad van die tijd, begraven ligt. Het heeft na zijn dood niet lang geduurd voor zijn rijk in evenveel stukken uiteenviel als de aardewerken strijders aan de voet van zijn graf.
Het kan dus best zijn dat politieke tegenstanders de verwoestingen hebben veroorzaakt. In Mysteries of the Terracotta Warriors worden de belangrijkste verdachten aan ons voorgesteld, waaronder de tweede keizer Hu Hai en Zhao Gao, een andere grote politiek speler. Door middel van nagespeelde historische gebeurtenissen worden verhalen uit de Shiji, het eerste Chinese werk dat de gehele Chinese geschiedenis beschrijft, tot leven gebracht. Het werk uit de Shiji is volgens experts hoogstwaarschijnlijk op verschillende punten gedramatiseerd, waardoor het altijd de vraag blijft wat waargebeurd is, en wat er in de overlevering bij bedacht is, maar de opgravingen bij de tombe bieden mogelijk meer duidelijkheid.
De documentaire tracht een gelijksoortige opzet te gebruiken. Experts delen hun feitelijke kennis van het onderwerp, en worden afgewisseld met scénes uit legendarische verhalen zoals verteld in de Shiji. Het voordeel hiervan is dat figuren zoals Hu Hai en Zhao Gao een gezicht krijgen voor de kijker, maar helaas worden nagespeelde scènes al snel ongeloofwaardig. In het geval van Mysteries of the Terracotta Warriors halen de fictieve scènes je helemaal uit het verhaal van de archeologen en historici, terwijl het de bedoeling is dat je er verder in meegezogen wordt.
Desalniettemin is het een begrijpelijke aanpak, aangezien er verder simpelweg niet veel te laten zien valt. Beelden van de indrukwekkende graftombe en het gebied eromheen zijn effectief, maar kunnen maar zo vaak herhaald worden, evenals beelden van de opgravingen. Om het verhaal dan toch visueel te kunnen maken had er bijvoorbeeld gebruik gemaakt kunnen worden van getekende of geanimeerde beelden, zoals in How to Become a Tyrant en How to Become a Cult Leader, eveneens uitgebracht door Netflix.
Na zevenenzeventig minuten weten we dus iets meer over het aardewerken leger en de man voor wie ze ooit gemaakt zijn, maar de hoofdvragen van de documentaire blijven onbeantwoord. We weten niet hoe de beelden kapot zijn gegaan, of wie er begraven ligt in de graftombe die dichtbij het graf van de keizer gevonden is. Een frustrerend einde dus, maar wellicht kunnen we het zelf verder invullen aan de hand van de legendes. Dat er een verhaal te vertellen valt rondom dit fenomeen is duidelijk, maar het is de vraag of er al genoeg verhaal ontdekt is om het juist nú te vertellen.
Mysteries of the Terracotta Warriors is te zien bij Netflix.
