16 oktober 2012. De nooddeur van de Kunsthal gaat langzaam open. In het holst van de nacht sluipen twee Roemeense criminelen naar binnen. Met grote plastic tassen lopen ze richting de kunstzalen. Snel en secuur halen de Roemenen zeven schilderijen van de muur. Vliegensvlug staan ze buiten en gaan ervandoor. De buit: schilderijen van Monet, Matisse, Picasso, Gauguin, Lucian Freud en Meijer de Haan. Een schat aan schilderijen, drie minuten verstrijken, en ze zijn weg. Waar ze nu zijn? Dat kan niemand met volle overtuiging zeggen. Kunstroof vertelt hoe deze roof tot stand kwam en de theorieën over waar de schilderijen nu zouden zijn.
De documentaire vertelt het verhaal achter de beruchte roof op twee manieren: via nagespeelde scènes en interviews met betrokkenen. De nagespeelde scènes hebben wisselend effect. De politieverhoren zijn sterk. De boeven en hun handlangers kijken recht in de camera. Als kijker sta je oog in oog met de criminelen. Andere nagespeelde scènes zijn eentonig. De spanning van de overval en de zenuwen van de criminelen zijn niet voelbaar. De nagespeelde scènes beginnen pas echt iets toe te voegen wanneer duidelijk wordt dat het verhaal verschillende eindes blijkt te hebben.
Deze verschillende eindes worden achter elkaar vertoond. De documentaire voelt meteen speelser en eindelijk meeslepend. Dat de criminelen elkaar tegenspreken is dus duidelijk, maar de film maakt daar verder nauwelijks gebruik van. Dat is jammer, want dat had wat spanning aan de film toegevoegd.
De echt interessante details van de roof zitten verstopt in de interviews. Interviews met de hoofdinspecteur, advocaten van de criminelen, kunstdetective Arthur Brand en gepensioneerde kunstrover Okkie belichten de roof gedetailleerd en van verschillende kanten. Vooral de interviews met Arthur Brand en Okkie schetsen een intrigerend beeld van hoe de onderwereld naar kunst kijkt.
Kunstroof is het meest intrigerend wanneer de film focust op de schilderijen zelf. Het hypnotische effect dat kunst lijkt te hebben op mensen komt hier het best naar voren. Sommige kunstwerken worden uitgelicht, maar niet alle schilderijen. Dit is jammer. De meeste mensen zijn wel bekend met Monet en weten dat zijn schilderijen veel geld waard zijn. Toch zou het fijn zijn geweest om informatie over elk kunstwerk te krijgen om te begrijpen wat ze zo waardevol maakt.
Vragen rond de algemene waarde van kunst komen wel aan bod. De kunstrovers kijken op een heel andere manier naar de kunstwerken dan de geïnterviewde kunstliefhebbers. Kunstroof vraagt zich af wat nou de echte waarde van kunst is. Komt die van de maker van het schilderij, de esthetische waarde of de waarde in de criminele onderwereld?
Kunstroof is een prima documentaire die een fascinerende inkijk geeft in de rol van kunst in de onderwereld. Helaas voorkomen de nagespeelde scènes en vrij droge vertelling dat de film echt spannend en bijzonder wordt.
