Het lijkt nu maar moeilijk voor te stellen dat het allereerste deel van de Mission: Impossible-reeks eindigde met een actiescène die ontsierd werd door tamelijk primitieve CGI. Enerzijds omdat computeranimatie in 1996 nog peperduur was, anderzijds omdat deze filmreeks de laatste tien jaar bekend is komen te staan om zijn voorliefde voor klassieke methoden. Hoofdrolspeler Tom Cruise heeft als producent een stevige vinger in de pap en heeft in die hoedanigheid steeds meer aangestuurd op klassieke stunts en praktische effecten, met als resultaat dat Mission: Impossible zich als analoge filmreeks kan onderscheiden in een digitaal blockbusterlandschap.
Mission: Impossible - Dead Reckoning Part One, het eerste deel van een afsluitend tweeluik, bevat aldus een openingsscène die doet denken aan de oude James Bond-films (inclusief Russische onderzeeër), terwijl het slotstuk zich afspeelt in en op een rijdende stoomtrein (waarmee de associatie met Alfred Hitchcock nooit ver weg is). Om aan boord daarvan te komen mag Tom Cruise zich uitleven op een motorfiets, op een wijze die meermaals herinneringen oproept aan Steve McQueens zelfuitgevoerde capriolen in The Great Escape. Mission: Impossible is daarmee nog steeds een filmreeks die appelleert aan de nostalgie van je vader.
Maar waar de afkeer van moderne technologie voorheen met name kon worden bespeurd in de uitvoering, is die in Dead Reckoning Part One ook prominent in het plot terug te vinden. De inzet is ditmaal namelijk geen kernwapen of dodelijk virus, maar een nagenoeg zelfbewust algoritme dat de algemene perceptie kan beïnvloeden. Daarmee daalt dit deel ineens flink af in het sciencefictiongenre. Aan de andere kant, artificiële intelligentie was tot een paar maanden geleden voor de meesten nog iets uit sciencefictionfilms, in plaats van een toegankelijk stukje technologie dat je je huiswerk kan laten doen.
Toch past deze futuristische bedreiging niet echt in een film die vooral inzet op pretentieloos spektakel. Ook de rest van het plot is wat troebeler dan gebruikelijk. Voorganger Fallout liet met zijn eenvoudige basis vooral de actiescènes het verhaal vertellen, maar Dead Reckoning Part One jongleert met te veel strijdende partijen en personages, waardoor het vele dubbelspel na een tijdje weinig indruk meer maakt. En dat superspion Ethan Hunt tegenover iemand uit zijn verleden komt te staan, zou moeten zorgen voor een zeer persoonlijke strijd, maar levert vooralsnog weinig bijzonders op.
Ook de toon is iets te zelfbewust. Zoals gebruikelijk in de oneven delen opereert Hunt op eigen houtje terwijl de overheid hem opjaagt. Maar in plaats van dat gegeven gewoon zo goed mogelijk te benutten, maakt een dialoog tussen twee personages duidelijk dat dit wel erg vaak gebeurt in deze filmreeks. De Mission: Impossible-films nemen zichzelf gelukkig zelden bloedserieus, maar waren voorheen behoorlijk vrij van dergelijke knipogen.
Een andere herhaling van zetten openbaart zich met de introductie van professionele dief Grace. Daarmee heeft Hunts team er weer een prettig personage bij (en vertolkster Hayley Atwell heeft fijne chemie met Cruise), maar deze nieuwe wildcard doet wel erg veel denken aan hoe twee films geleden MI6-spion Ilsa Faust werd opgevoerd. Het is dan ook spijtig dat Grace' aanwezigheid ten koste gaat van Rebecca Fergusons rol, want haar Faust is misschien wel het meest gelaagde personage van deze filmreeks.
Maar goed, niemand gaat naar een Mission: Impossible-film voor het plot of de personages. Het spektakel is nog altijd het voornaamste verkoopargument en op dat gebied is Dead Reckoning Part One de ticketprijs volledig waard. Geholpen door de opzwepende muziek van Lorne Balfe weet terugkerend regisseur Christopher McQuarrie weer te voorzien in uiterst onderhoudende actiescènes, die op papier misschien weinig vernieuwend lijken maar in hun uitvoering volop creativiteit tonen. Het absolute hoogtepunt wordt bewaard tot het einde: een vallende trein als dodelijke hindernisbaan, waarmee McQuarrie zich schatplichtig toont aan de beste momenten uit de rampenfilms van de jaren zeventig.
Ruim tweeënhalf uur vliegen dan ook snel voorbij, waarna het reikhalzende uitkijken naar het volgend jaar te verschijnen achtste deel direct kan beginnen. Hopelijk wordt daarmee niet alleen de Mission: Impossible-reeks op waardige wijze afgerond, maar krijgen ook de bungelende plotlijntjes en half uitgewerkte thema's van dit deel alsnog de aandacht die ze behoeven. Mede daardoor is dit zevende deel kwalitatief een stap terug na zijn excellente voorganger, maar het valt zeker niet uit te sluiten dat de reeks met deel acht alsnog op een hoogtepunt eindigt. Daarvoor is nog steeds alles in huis.
