De titel van de film refereert naar een pact dat drie vrienden na afloop van de Eerste Wereldoorlog in onze hoofdstad sluiten. Het symboliseert een tijd van onbezorgdheid en verankert een vriendschap die sociale afkomst overstijgt. Het liefdevolle gegeven staat in schril contrast met het Amerika van de jaren dertig, waar racisme, armoede en sociale ongelijkheid de boventoon voeren. Het sterke acteerwerk van de driekoppige sterrencast etaleert het hoofdthema (vriendschap) met finesse, maar de film gaat helaas gebukt onder een onnodig vaag en ingewikkeld plot.
'De waarheid is vreemder dan fictie' moet David O. Russell in zijn achterhoofd hebben gehad toen hij het script voor Amsterdam schreef. Of althans, hij heeft het in ieder geval als vrijbrief gebruikt. New York, 1933. Burt Berendson, een eigenzinnige arts met glazen oog die zich ontfermt over mede-veteranen uit WOI, wordt door advocaat en krijgskameraad Harold Woodman gevraagd om een autopsie te verrichten op hun voormalige generaal. De omstandigheden van het overlijden blijken verdacht, en net wanneer ze dit bekend willen maken krijgen ze een andere moord in de schoenen geschoven.
De enige manier om hun onschuld te bewijzen is door de moordenaar van de generaal te vinden. Hun zoektocht leidt ze naar de hogere echelons van de samenleving, waar ze worden herenigd met Valerie Vose: de verloren gewaande excentrieke zuster die hen heeft verzorgd in de nasleep van de oorlog, en tevens nummer drie van het pact. Het drietal komt een fascistisch complot op het spoor om Roosevelts presidentschap omver te werpen en bekokstooft een plan om deze op waarheid beruste staatsgreeppoging te verijdelen.
Ogenschijnlijk niet een bijster ingewikkeld plot en het echte mysterie van dit moordmysterie is dan ook hoe Russell het voor elkaar heeft gekregen zo'n verwarrende film af te leveren. Om toch met een positieve noot te beginnen: Russell slaagt erin een prachtige wereld neer te zetten. Soortgelijke tijdsstukken vallen vaak terug op een overmatig gebruik van sepiatonen en cliché-elementen zoals het krantenverkopende straatjochie met Borsalino-pet, maar Amsterdam weet dankzij de prachtige cinematografie van Emmanuel Lubezki, en de aankleding door Albert Wolsky, een integer beeld van de jaren dertig te schetsen.
De tijdsperiode wordt ook gekenmerkt door een aantal maatschappelijke kwesties en hier begint Russell de mist in te gaan. Vermoedelijk in een poging de tijdgeest te vangen laat hij zware thema's zoals racisme, patriottisme, het opkomende fascisme en de oneerlijke verdeling van welvaart lichtvoetig de revue passeren, om ze vervolgens compleet links te laten liggen. Zijn holle weergave van deze belangrijke thema's ondermijnt de visueel zo verfijnd neergezette wereld, en het illustreert precies wat de film mist: een scherp randje dat zijn American Hustle bijvoorbeeld wel had.
Ook wat genre betreft blijft het onduidelijk wat Russell nou exact heeft willen neerzetten. De film bevat duidelijke noir-elementen, leunt ontzettend op satire voor zijn personages, en de sporadische poging tot humor via slapstick is wellicht een eerbetoon aan de screwball-komedies van weleer? Het eindresultaat is een hybride whodunit die niet spannend genoeg is voor een thriller, noch gevat genoeg voor een komedie. In plaats van wendingen en intriges bevat het ongrijpbare plot vooral veel verwarrende zijstapjes waardoor de hoofdthema's van vriendschap en liefde verloren gaan in een zee van chaos en onsamenhangendheid.
Ondanks dat het verhaal alle kanten op meandert, kabbelt de film dankzij het sterke spel van de sterrencast gestaag en resoluut voort. Het gebrek aan ook maar een enkele spannende of humoristische uitschieter maakt van de ruim twee uur speeltijd echter een lange zit. Amsterdam moet het hebben van zijn lange, dialoogrijke scènes en hoewel het sterrenensemble de rommelige film niet kan dragen, maken zij de tekortkomingen wel verdraagbaar.
Het is dan ook zonde dat Russell niet meer heeft ingezet op de karakterontwikkeling van zijn personages, want dit had de film kunnen redden. Zowel het driekoppige hoofdteam als de ondersteunende cast levert namelijk uitmuntend werk. Relatieve nieuwkomer J.D. Washington houdt zich goed staande naast acteerkanon Christian Bale, maar het is met name het prachtig serene spel van Margot Robbie dat de aandacht opeist. Een tentoonstelling van kunde, door alle partijen, die beter verdient dan wat de film biedt, maar die hem tegelijkertijd ook de moeite waard maakt.
Ook al heeft de film uiteindelijk weinig met Amsterdam van doen, hij valt ironisch genoeg wel te omschrijven als een bezoek aan onze hoofdstad door - laten we zeggen - een gemiddelde Britse toerist. Beneveld en verdwaald manoeuvreert hij langs de grachten, in de war en op zoek naar houvast. Geeft hij zich over aan de roes dan liggen verwondering en appreciatie in het verschiet, lukt dit niet dan blijft het bij een slechte trip. Vraag je hem de dag erna wat hij heeft meegemaakt, dan blijft hij je in beide gevallen het antwoord schuldig. De magie van Amsterdam.
