Regisseuse én activiste Mahnaz Mohammadi kwam in haar geboorteland Iran al verschillende malen in de cel terecht. De reden: het maken van documentaires over vrouwenrechten. Dat Mohammadi zich desondanks niet zomaar de mond laat snoeren is niet alleen ontzettend dapper, maar ook noodzakelijk. Met Son-Mother, haar speelfilmdebuut, opent ze nu de aanval op een verstikkend, patriarchaal systeem.
Zoals de titel al doet vermoeden draait de film om een Iraanse moeder en haar zoon. Het verhaal valt uiteen in twee grote hoofdstukken: in 'Son' zijn we getuige van de lotgevallen van de moeder, en in 'Mother' volgen we de jongen. Een opmerkelijke keuze om die twee zaken zo om te draaien, maar tegelijkertijd benadrukt dat wel de vervreemding die tussen de familieleden begint op te spelen, als gevolg van de strenge Iraanse tradities.
Het zit als volgt: moeder Leila is weduwe en werkt in een fabriek, maar moet desalniettemin elke maand de eindjes aan elkaar zien te knopen. Ze krijgt soms wat financiële bijstand van Kazem, een vriendelijke buschauffeur, die het eigenlijk wel ziet zitten om een relatie met haar te beginnen en samen te wonen. Het probleem is alleen dat Kazem een dochter heeft van dezelfde leeftijd als Leila's zoon, en volgens de Iraanse wet is een dergelijke gezinssamenstelling verboden. Jongen plus meisje is seks, althans, dat is de gedachte erachter.
Wat te doen? Het conflict dat Mohammadi hier opwerpt is ijzersterk en bovendien niet eens zo ver gezocht, maar juist uit het (Iraanse) leven gegrepen. Terwijl de dagelijkse worsteling om rond te komen in een bijna eindeloze herhaling passeert, zien we langzaam maar zeker scheurtjes ontstaan in de haarvaten van Leila's leven. Zodoende koerst de film onvermijdelijk op een moeilijke beslissing af, waarna zoon Amir in een internaat belandt en daar mogelijk voor lange tijd moet blijven. Of dat daadwerkelijk het geval zal zijn, moet je natuurlijk maar gewoon zelf gaan ontdekken.
De Iraanse acteurs Raha Khodayari en Mahan Nasiri maken allebei grote indruk met hun ingetogen spel. Nasiri zelfs nog ietsje meer, aangezien hij in de tweede helft van de film doet alsof hij doofstom is; we kunnen dus alleen aan zijn boze gezicht aflezen hoe hij eraan toe is. Gevoelens van woede, lethargie en onmacht vechten beurtelings om aandacht. Deze jongen, die door zijn bloedeigen moeder aan de kant wordt geschoven, is dus vooral een groot slachtoffer van de oude tradities in zijn land.
Het levert een urgent familiedrama op, waarin de zaken niet mooier of simpeler worden voorgesteld dan ze in werkelijkheid zijn. Het zijn niet zozeer de mannen zelf, als wel het patriarchale systeem in z'n geheel dat het hier moet ontgelden. Dat Mohammadi in de slotfase nog even snel een zijweggetje inslaat om een pedofiele taxichauffeur te introduceren, voelt een beetje misplaatst aan, maar soit. Tegen die tijd heeft Son-Mother zich als kwaliteitsfilm al ruimschoots bewezen.
