Vertigo kreeg dit decennium het label 'beste film allertijden' opgeplakt, door bovenaan te eindigen in de toplijst van het Britse filmblad Sight & Sound, dat elke tien jaar filmmakers en critici peilt. Alfred Hitchcocks film uit 1958 werd destijds matig ontvangen, maar groeide later uit tot een van zijn meest geprezen films. Het verhaal over obsessie en liefde in San Francisco en de meesterlijke manier waarop Hitchcock dat filmde biedt nog steeds inspiratie voor filmkijkers en filmmakers. Dat blijkt wel uit The Green Fog, waarmee Guy Maddin en de broers Galen en Evan Johnson een ode brengen aan Vertigo die geheel bestaat uit oude beelden uit films en televisieseries.
Deze techniek is niet uniek. Joe Dante, regisseur van onder andere Gremlins en Small Soldiers, maakte ooit de film The Movie Orgy door oude filmbeelden aan elkaar te monteren. In Final Cut: Ladies & Gentlemen presenteerde Hongaarse filmmaker Gyorgy Palfi (Taxidermia) het ultieme filmische heteroseksuele liefdesverhaal, door beelden van mannen en vrouwen uit honderd jaar filmgeschiedenis aan elkaar te plakken. Het is ook een populaire techniek om (vaak kortere) video-essays te maken op internet (of in de kunstgalerij), al dan niet van commentaar voorzien. Door bestaande beelden naast en tegenover te zetten ontstaan nieuwe gevoelens, verbanden en betekenissen.
Sommige van deze video-essays zijn zeer experimenteel, terwijl anderen slechts oppervlakkige observaties over overbekende films bevatten. The Green Fog is een beetje van beiden. Guy Maddin is vooral bekend van zijn odes aan de stille film die tegelijk reflecties op bijvoorbeeld persoonlijke geschiedenis (zoals in My Winnipeg) of hoe verhalen verteld worden in films, zoals in The Forbidden Room, de film die in 2015 het begin van Maddins samenwerking met de gebroeders Galen en Evan Johnson betekende. Het trio werd door de San Francisco Film Society gevraagd om ter viering van de zestigste verjaardag van diens filmfestival een ode aan de stad te maken, met beelden en korte scènes uit allerlei films en televisieseries die in San Francisco zijn gefilmd.
Tijdens het selecteren van de beelden ontdekten de filmmakers dat veel van wat zij zagen deed denken aan Vertigo, waarna deze klassieker werd gekozen als leidraad om hun film te structureren. Het eindresultaat bevat beelden van bekende films als Basic Instinct, Star Trek IV: The Voyage Home, The Towering Inferno, Dirty Harry en A View to a Kill, maar ook vergeten film noirs en obscure soaps. Daarbij worden scènes uit Vertigo opnieuw gecreëerd door af en toe juist de dialogen uit de gekozen filmclips te knippen, waardoor alleen blikken en zuchten overblijven die op niet bepaald vloeiende wijze aan elkaar zijn geplakt. Af en toe is dit grappig, maar het is bijna altijd vervreemdend.
De barrage aan beelden waar je zelf een verhaal in moet lezen gaat na een tijd vermoeien, ondanks dat de film slechts een uur duurt en Maddins montage rustiger is dan die van bijvoorbeeld The Forbidden Room. Voor mensen die het verhaal van Vertigo niet (goed) kennen zal dat nog meer gelden. Of als je - zoals ik - de eerste keer niet op de hoogte bent dat de film een ode is aan Vertigo, die structuur niet herkent en een zeer abstracte ervaring hebt.
Met de juiste voorkennis is het kijken van The Green Fog een spel waarin je voortdurend op zoek bent naar punten van herkenning die dienen als anker om de losse hervertelling van Vertigo te kunnen volgen. Daarnaast is het zo nu en dan zeer leuk om films kort te herkennen, of juist intrigerende beelden te zien die je naar meer van die specifieke film doen verlangen. Soms is de montage zeer grappig, zoals wanneer een rechercheur naar surveillancebeelden kijkt en daar commentaar op geeft, maar in The Green Fog een videoclip van N*Sync ziet. En Chuck Norris als moeilijk kijkende romantische held is ook een hoogtepuntje. Dat neemt niet weg dat er uiteindelijk weinig zeggingskracht uitgaat van de aan elkaar gemonteerde beelden; dat The Green Fog een verzoeknummer is en niet geboren werd uit de artistieke impulsen van de filmmakers, is daar mogelijk debet aan.
