In de wat hakkelende eerste helft van het nieuwste Star Wars-avontuur gaan Finn en zijn nieuwe sidekick Rose undercover in een gigantisch casino op een of andere rijkeluisplaneet. Trauma's van de prequelreeks van George Lucas doemen op. Het gokpaleis is gevuld met drukke en irritante wezentjes, wat sterk doet denken aan het digitale geweld van The Phantom Menace. Maar regisseur van dienst Rian Johnson stuurt net op tijd bij... in volle vaart door hyperspace.
Want na wat veruit de minst geslaagde scène van The Last Jedi is komt lekker de vaart erin en zoekt Johnson in de langste episode van het Star Wars-universum de karakterverdieping op. De fans van zowel het eerste als het laatste uur zullen vooral veel puzzelstukjes op hun plek willen zien vallen en hun wensen worden gedeeltelijk vervuld. Het is immers het middelste deel van een trilogie en niet alles gaat zoals je denkt te kunnen voorspellen.
Zoals wel vaker bij de scifi-reeks is het plot iel en ondergeschikt aan de wervelende actie. Het is eigenlijk één grote ontsnappingspoging in meerdere betekenissen van het woord. Maar The Last Jedi gaat niet direct van start waar voorganger The Force Awakens ons achterliet. Voor we de ontmoeting tussen Luke Skywalker en Rey verder uitgewerkt zien, mag Lukes filmzus Leia Organa als generaal eerst nog proberen te ontsnappen aan de First Order en diens kwaadaardige brein Snoke. Johnson is vaker van plan groepjes personages hun eigen missies te laten uitvoeren.
Waar The Force Awakens een haast schaamteloze herhaling van zetten van A New Hope was, komt bij dit deel de angst bovendrijven dat de makers The Empire Strikes Back nog eens dunnetjes over zouden willen doen. Inderdaad wordt zo her en der gerefereerd aan de tweede film en ook aan Return of the Jedi, vooral in de slotmomenten. Maar Johnson, die tevens het scenario verzorgde, geeft er voldoende eigen draai aan om niet in herhaling te vallen.
De 'nieuwe' schurk Kylo Ren is veruit het best uitgewerkte en meest interessante personage. Hij ligt met alles en iedereen en vooral zichzelf in de clinch. Hoe verhoudt de gehelmde slechterik zich tot Snoke, Luke, Rey en zijn moeder Leia? Is de Force in hem enkel boos en oncontroleerbaar of woeden er in hem gevoelens van angst, onzekerheid en tweestrijd?
Het duurt even tot Johnson bij deze materie is aanbeland, maar als de gelegenheid zich voordoet dan wordt duidelijk dat de filmmaker vastberaden is de complexiteit van het personage, die door J.J. Abrams al werd aangezet, verder wil uitdiepen. Rey komt er een stuk bekaaider vanaf en de heldin van dit nieuwe drieluik moet op zoek naar innerlijke rust en zelfreflectie. Daar hangt echter ook gelijk minder actie aan vast. Actrice Daisy Ridley heeft soms teleurstellend weinig te doen.
Bij Star Wars hoort ook vet aangezette slechtheid en op dit vlak spant Domhnall Gleeson als onderknuppelgeneraal Hux de kroon. Maar de man voor wie hij buigt en beeft, de uit de computer getoverde en als Andy Serkis klinkende Snoke, is pas echt een intens sadistische engerd.
The Force Awakens bracht het plezier en het avontuur weer terug in de serie, al is het maar omdat Abrams zich zo veel mogelijk bediende van praktische effecten en de computer ook wel eens uitzette. Johnson grijpt meer naar de bits en bytes en komt met veel overbodige creaturen, al hebben de kwetterende, neurotische Porgs van Ahch-To wel een hoog knuffelgehalte met instant verkoopsucces als merchandise-artikel.
Als Johnson een oude bekende opnieuw ten tonele voert, zullen vele mondhoeken opkrullen, al is het maar uit nostalgie. Dat is wellicht ook de kracht van dit middendeel. Er zitten genoeg nieuwe elementen in om een nieuwe generatie aan te spreken, maar er wordt met eerbied geknipoogd naar de films van weleer. Veruit bevrijdend is de rol die de vrouwen in dit deel hebben en het feit dat het niet een groot, eenzijdig en blank onderonsje is.
"Je bent hem allang kwijt," verzucht Luke over Kylo Ren tegenover zijn zus. Haar schamele antwoord is dat we mensen nooit helemaal kwijtraken. Dat geldt ook zeker voor Carrie Fisher zelf. The Last Jedi is haar laatste rol voor haar onverwachte en tragische dood en is opgedragen aan 'onze dierbare prinses'. Wij zullen Fisher in ieder geval nooit vergeten.
