Waar de titel Kleine IJstijd vandaan komt? Dat is een vraag waarop de nieuwe film van Paula van der Oest ons geen antwoord geeft. Althans, niet in de meest letterlijke zin van het woord: er komen geen personages voorbij die terloops verwijzen naar een periode van extreme vrieskou. Laat staan dat het verhaal zich afspeelt in een of ander sneeuwlandschap.
Naar eigen zeggen maakte regisseuse Paula van der Oest met Kleine IJstijd een nederige variant op The Big Chill uit 1983. In de loop der jaren is deze Amerikaanse tragikomedie (met in de hoofdrollen Glenn Close en Jeff Goldblum) een heus goudmijntje gebleken voor dramaturgen. Niet in de laatste plaats omdat het eenvoudige uitgangspunt een schat aan mogelijkheden biedt voor het creëren van onderhuidse spanningen. Als je veel mensen in één landhuis propt ligt trammelant altijd op de loer.
Hier brengt de dood van muzikant Kas een vriendengroep na jaren weer samen. In rap tempo worden door middel van videoboodschappen alle bandleden geïntroduceerd, inclusief Kas' zwangere vrouw en zijn jaloerse ex-vriendin. Tijdens het weekend zullen zij gezamenlijk hun overleden vriend herdenken en zijn as uitstrooien. Hoewel de openingsbeelden suggereren dat alles koek en ei is, weet je als kijker wel beter. Het wachten is op het moment dat de eerste scheurtjes ontstaan in deze vermeende vriendschap.
Aangezien Kleine IJstijd een relatief korte speelduur heeft, is het een slimme zet geweest van scenarioschrijfsters Paula van der Oest en Rifka Lodeizen om een katalysator in te bouwen: een jonge vrouwelijke buitenstaander die de verstandhouding tussen de personages onmiddellijk op scherp zet. Wat blijkt: zowel de mannen als de vrouwen kampen met een enorme midlifecrises. De daaruit voortvloeiende problemen worden met veel gevoel voor humor opgediend. De dialogen zijn scherp geschreven, voelen levensecht aan en presenteren de zaken niet mooier dan ze in werkelijkheid zijn.
Mooi is ook dat de makers soms een draai durven te geven aan een scène. Zo eindigt een grap waarbij een gebroken urn op het tapijt is neergelegd niet in het gebruikelijke schaterlachen, maar barst een personage bijna in tranen uit omdat hij vindt dat hij zijn leven verkloot heeft. Het zijn dit soort kleine momenten die van Kleine IJstijd een heel herkenbaar en menselijk drama maken.
Het feit dat deze productie enorm snel tot stand is gekomen, maakt de prestatie er nog knapper op. In slechts tien dagen werd de film opgenomen, geheel in guerrillastijl, waarbij het plezier van de cast en crew zichtbaar voorop heeft gestaan. Het meest memorabel zijn de personages die gespeeld worden door Cees Geel, Ariane Schluter en Hannah Hoekstra. Laatstgenoemde actrice vertoont bovendien een prettige ongemakkelijkheid, die de film van enige charme voorziet.
Jammer genoeg werkt niet alles even goed. Een voorbeeld daarvan zijn de popliedjes die wel erg willekeurig zijn geselecteerd en louter dienen om de personages lekker gek te laten dansen in het holst van de nacht. Op dit soort momenten is de film op zijn dunst en schemert de experimentele aanpak door het eindresultaat heen.
Gelukkig herpakken de makers zich richting het einde. In een geweldige scène ('s avonds laat, nadat een paar wijntjes zijn genuttigd) komen alle geheimen, misverstanden en ontboezemingen op een hilarische en pijnlijke manier tot ontploffing. Dan dringt bij iedereen tevens het besef door dat het leven een loopje heeft genomen met hun wensen en dromen. Het is een situatie waarin de vriendschap kortstondig onderkoeld raakt en het momentum eventjes bevriest. Inderdaad, net zoals dat zou gebeuren in een kleine ijstijd.
