Nou, het is niet zijn beste film, hoor ik nog iemand zeggen als ik de zaal uitloop van de persvoorstelling. Wat een eufemisme. The Happening is zeker niet Shyamalans beste film, erger nog: het is zijn slechtste. En gezien het feit dat geen van zijn voorgangers echt slecht genoemd kan worden, die balanceerden namelijk tussen briljant (The Sixth Sense) en obscuur (Lady in the Water), komt dit als een grote teleurstelling. The Happening is een verspilling van tijd en geld, zowel voor de kijker als M. zelf.
Op onverklaarbare wijze worden inwoners van grote Amerikaanse steden geteisterd door vlagen van verstandsverbijstering, die massale zelfdoding veroorzaken. In de openingsscène zien we een jonge vrouw het ene moment haar boek lezen en op het andere moment een speld door haar nek steken. Deze nare voorvallen volgen elkaar snel op en de enkele overlevenden slaan op de vlucht. Ondertussen zoekt de wereld naar een verklaring: is het een terroristisch wapen of een natuurlijk fenomeen?
Mark Wahlberg is een biologiedocent, Zooy Deschanel zijn overspelige vrouw. Gelet op de beangstigende situatie waarin ze zich bevinden, had het lot van dit duo intrigerend kunnen zijn, maar het wordt helaas nooit spannend. Beide acteurs acteren zwaar ondermaats, iets waar ook Shyamalan verantwoordelijk voor is: zijn graatmagere script doet weinig tot niets met het uitdiepen van karakters en maakt van ieder cliché gretig gebruik. Bovendien kun je Wahlberg niet als stoffige wetenschapper casten, het ziet er gewoon niet uit. En de ongeïnspireerde blikken van Deschanel, van wie verwacht wordt dat ze moederlijke instincten en berouw toont, zijn afleidend.
Shyamalan speelt graag met kijkersverwachtingen, zo ook deze keer. Tegendraadse verhalen en de bekende twist zijn onderdeel geworden van zijn auteurschap. Nu is het misschien eerder zelfvertrouwen dan arrogantie als hij zichzelf met grootmeesters als Hitchcock vergelijkt, maar Shyamalan mist de stijlvaste visie van zijn voorbeelden en verslikt zich in het materiaal. The Happening is los zand en er gebeurt veel te weinig. Zelfs het grove geweld blijft niet hangen. De film is naarstig op zoek naar antwoorden, maar wordt door het nihilistische uitgangspunt gedwongen om ze onbeantwoord te laten. Een boosdoener zonder gezicht klinkt als een aanlokkelijk gegeven, maar in The Happening blijkt al snel de natuur de aanstichter. Dat ecoterrormotief vertaalt zich naar ruisende gewassen maar die zijn en blijven suf.
De regisseur was klaarblijkelijk zelf heel content met zijn ideeën (hij schreef, produceerde en regisseerde de film) en doet zelfs de meest banale momenten voorstellen als briljant. Op een iPhone laat een geschrokken vrouw bijvoorbeeld footage zienvanuit een zojuist getroffen stad: op het schermpje zie je een dierentuinmedewerker die zich door leeuwen laat verslinden: armloos gaat hij zijn dood tegemoet, haarscherp gefilmd op een échte telefoon van Apple. Je lacht eerder om de knullige product placement dan de misère, wat nou eng? En dat terwijl er toch zo duidelijk ingespeeld wordt op de post-9/11 onzekerheid. Misschien kun je nog grinniken om de absurditeit van het geheel, maar in feite blijft dit een hele grote misser voor alle betrokkenen. Het is heel goed mogelijk dat Shyamalan hiermee zijn laatste kans op een geloofwaardige carrière in Hollywood heeft verspeeld.
