Waar een klein land groot in kan zijn. De opleving van de Roemeense cinema, officieus ingezet in 2005 met The Death of Mr. Lazarescu van Cristi Puiu en culminerend in Gouden Palmwinnaar 4 Maanden, 3 Weken en 2 Dagen van Christian Mungiu uit 2007, blijft maar voortduren en gaat inmiddels zover dat we niet eens meer van een opleving kunnen spreken. Jaarlijks verschijnen er zeker zon drie Roemeense films die meer dan de moeite waard zijn en de status van Roemenië als stabiel, Europees filmland bevestigen.
Police, Adjective is, na Tales of the Golden Age, de tweede Roemeense film die dit jaar de Nederlandse bioscopen haalt en werd vorig jaar in Cannes bekroond met de juryprijs van de Un Certain Regard-competitie. De film van regisseur Corneliu Porumboiu, die eerder verantwoordelijk was voor het gortdroge en hilarische 12:08 East of Bucharest, maakt het niet makkelijk voor de kijker, maar is uiteindelijk wel de moeite waard.
De film lijkt in eerste instantie een doorsnee politiethriller over politieagent Cristi die ontdekt dat een paar jongeren een jointje roken en ze vervolgens moet oppakken van zijn superieur. We volgen deze agent tijdens zijn ellenlange patrouilles door de buitenwijken van Boekarest, waar hij de jongeren op heterdaad probeert te betrappen. Langzaam maar zeker krijgt de agent echter last van zijn geweten. Als hij de regels van de wet volgt en de jongeren oppakt, moeten ze voor een aantal jaren naar de gevangenis en vergalt hij hun toekomst. Als hij ze echter laat gaan, negeert hij de Roemeense rechtstaat.
Gaandeweg wordt dus steeds duidelijker dat Police, Adjective absoluut geen simpele genrefilm is. Porumboiu wil veel meer met deze film. Hij gaf in 12:08 East of Bucharest, waarin het vooral ging om de definitie van het woord revolutie, al blijk van een obsessie met taalgebruik en betekenisgeving, en borduurt daar nu op voort.
Er zijn twee sleutelscènes in Police, Adjective. In de eerste, ongeveer halverwege de film, komt Cristi thuis van een dagje achtervolgen, pakt wat eten uit de koelkast en hoort dan wat muziek uit de woonkamer komen. Hij gaat vervolgens met zijn vriendin in discussie over de tekst van het lied, waarbij hij erop wijst dat de tekst nergens op slaat terwijl zijn vriendin hem wijst op de mogelijkheid dat de schrijver gebruik maakt van poëtische metaforen.
Dit is al een indicatie dat het Porumboiu in Police, Adjective vooral gaat om semantiek en dit wordt nog eens geïllustreerd in de meesterlijke slotscène van de film, die een kwartier duurt en op zichzelf al voldoende reden is de film een kans te geven. Cristi gaat in deze scène in discussie met zijn baas (gespeeld door Vlad Ivanov, de ijzige dokter uit 4 Maanden, 3 Weken en 2 Dagen) over zijn opspelende geweten. Het is een ijzingwekkend sterke discussie, waarin al het voorafgaande plotseling op zijn plek valt. Wat betekent het geweten eigenlijk letterlijk volgens het woordenboek en wat is je taak als politieagent? En hoe belangrijk is het geweten van een man in een groter systeem van regels en wetten, waar iedereen zich aan dient te houden? Het zijn dit soort fascinerende vragen die Police, Adjective oproept en die na afloop nog vaak in je hoofd opduiken. En dan klopt het weliswaar dat de film bij vlagen toch echt te traag is en de kijker soms onvoldoende aanknopingspunten biedt, maar met zon ijzersterke conclusie valt er eigenlijk niets te klagen.
