Hoe realistisch en intens een drama ook kan zijn, ergens in het verhaal is meestal wel een gebeurtenis ingebouwd om personages op scherp te zetten en ruzies te laten escaleren. Want hoe kan alle ellende nou ontstaan zonder een duidelijke vonk? Het meesterlijke van het Iraanse A Separation is dat zon kantelpunt niet valt aan te wijzen. Het scenario, waarin de situatie steeds verder uit de hand loopt, zit zo briljant in elkaar dat er geen ontkomen meer aan is. In de puinhoop zijn nergens daders te vinden, alleen slachtoffers. Een deprimerender en verstikkender beeld van de maatschappelijke situatie in zijn land had regisseur en scenarist Asghar Farhadi niet kunnen bedenken.
De film opent met het besluit van hoofdpersoon Nader om in Iran te blijven. Als er al een oorzaak voor alle problemen die zullen volgen is, is dat het. Naders vrouw Simin wil echter weg uit Iran en voelt zich geforceerd om haar man te verlaten als die op het laatste moment toch blijft om voor zijn zieke vader te zorgen. Omdat Nader moet werken om zichzelf en zijn dochter Termeh te onderhouden, huurt hij huishoudster Razieh in om op zijn vader te passen. Wat hij niet weet, is dat de nieuwe hulp haar werk achter de rug van haar werkloze man om doet. Ieder personage heeft zo zijn goede bedoelingen, maar door misverstanden en vooroordelen loopt de situatie op sluipende wijze uit de hand.
A Separation wordt een verwoestend en meedogenloos gezinsdrama, dat onder de oppervlakte ook nog maatschappelijke verhoudingen bespreekt. De film gaat niet alleen over levensechte mensen, maar ook over het land waarin ze leven. Contrasten tussen man en vrouw, arm en rijk, gelovig en atheïstisch zijn secuur door het verhaal heen verweven, zonder dat er gemakkelijk een oordeel over geveld kan worden. Verschillen in levensstijl kunnen fricties opleveren, dat wordt duidelijk. De kijker krijgt de taak om daar een oplossing voor te zoeken, maar door de complexe manier waarop de regisseur zijn verhaal in elkaar heeft gestoken, is dat verdraaid lastig.
Farhadi kreeg in 2009 al een Zilveren Beer in Berlijn voor zijn regie van About Elly. Dit jaar zag hij zijn nieuwste film maar liefst drie grote prijzen van het filmfestival in de wacht slepen: die voor beste film, beste acteur en beste actrice. Dat is een zeldzaamheid, maar het is meer dan verdiend. Het intens realistische A Separation leunt tegen perfectie aan. Met nauwkeurig uitgewerkte dialogen, gecompliceerde maatschappelijke vragen, een voortreffelijke montage en geweldig acteerwerk, is dit een van de beste films van het jaar.
