Claire Denis, een van Frankrijks beste regisseurs van de afgelopen vijfentwintig jaar, maakt vaak sensuele maar nooit sentimentele films. Dat zit hem vooral in het camerawerk: van de manier waarop Denis en haar vaste cameravrouw Agnes Godard de menselijke huid in beeld brengen tot de manier waarop zij het nachtelijke straatbeeld van Parijs filmen (van beiden is Vendredi Soir uit 2002 misschien wel het beste voorbeeld). De regelmatig elliptische montage in haar films draagt daar ook aan bij. Kleine details worden uitgelicht, grote dramatische gebeurtenissen niet getoond. Maar te midden van al die sensualiteit en aandacht voor details van het dagelijkse leven zitten vaak monsters verborgen.
Soms zijn dat heel abstracte monsters, of symbolische, bijvoorbeeld de gevolgen van kolonialisme en koloniaal geweld, iets wat in een groot deel van haar oeuvre is terug te zien. Af en toe zijn het heel letterlijke monsters, zoals de vampieren in Trouble Every Day. Vier jaar geleden kwamen in White Material beide soorten samen in de antikoloniale strijdkrachten en overgebleven blanke Fransen in een niet nader genoemd Afrikaans land. Die beide films, en Denis' gevierde Beau Travail, delen een soort sfeer van onvermijdelijke verdoemenis. Deze wordt voortgezet in haar nieuwste titel, Les Salauds, maar dat gaat dit keer gepaard met een woede en nietsontziende grimmigheid die voorheen ontbrak. Of in ieder geval in veel mindere mate aanwezig was.
Daar waar haar eerdere 'monsters' meestal nog een laagje menselijkheid hadden, die hen juist zo intrigerend en zelfs ontroerend maakten, ontbreekt dat nu. De Franse titel laat zich in het Nederlands niet voor niets vertalen naar de klootzakken, de smeerlappen of de schoften, allemaal is het van toepassing op de personages in Les Salauds. Zeeman Marco Silvestri keert terug naar Parijs nadat zijn zwager zelfmoord heeft gepleegd en zijn nichtje Justine verkracht is. Hij vermoedt de betrokkenheid van geldschieter Edouard Laporte, verhuist naar het appartement boven dat van Laporte en begint diens jongere vrouw Raphaëlle te verleiden. Terwijl hun relatie steeds ingewikkelder wordt probeert hij uit te zoeken wat er nou precies gebeurd is met Justine die ene nacht.
Les Salauds is een stuk duisterder, maar daarom niet minder hypnotiserend dan Denis' vroegere werk. Vanaf de opening met de zelfmoord van de vader in de stromende regen en Lola Créton die naakt met bebloed onderlichaam door de Parijse nacht strompelt, grijpen Denis en Godard je visueel bij de lurven. Vrolijker wordt het er niet op. Hun typische, trage stijl krijgt door dat begin meteen iets heel naargeestigs. De nadruk op lichamen en huid heeft nu regelmatig iets sinisters, hoewel de kenmerkende sensualiteit nog steeds aanwezig is hier en daar. De ambient soundtrack van de Tindersticks, de Engelse popband die nu voor de zevende keer de muziek voor Denis verzorgt, is ook een flinke tik dreigender dan gewoonlijk.
Denis' elliptische montage roept meestal vragen op en die roep is nu nog eigenlijk sterker door de lugubere verrotting die aan de basis van het 'mysterie' ligt dat Silvestri probeert op te lossen. Denis biedt nooit hapklare verhalen of makkelijke uitleg, en Les Salauds vormt daarop geen uitzondering. Denis laat aan de kijker om te interpreten of Marco nou wel of niet iets voelt voor Raphaëlle, of dat hun verhouding puur wraak op Laporte is, of wat zijn doel nu verder is. Door informatie te onthouding creëert Denis spanning.
De vele close-ups van schoenen bieden soms het enige inzicht in wat de personages voelen, van de kwetsbaarheid van slippers op straatstenen tot de kracht van hoge hakken als je verder niets aanhebt tot het verval van de schoenenfabriek van de zwager. Uiteindelijk zijn het de schulden die hij bij Laporte kreeg om de zaak draaiende te houden de bron van alle ellende, en daarmee biedt Les Salauds een vernietigend portret van modern kapitalisme in Frankrijk, en vooral hoe naar mensen daar van worden. Uiteindelijk levert dat een iets minder subtiele film op dan voor Claire Denis gebruikelijk is, maar uit haar woede komt wel een akelig drama voort dat soms zelfs zeer spannend is.
