Watermark
Recensie

Watermark (2013)

Mooie natuuropnamen kunnen niet verhullen dat deze documentaire over de relatie tussen mens en water weinig nieuws te vertellen heeft.

in Recensies
Leestijd: 2 min 5 sec
Regie: Jennifer Baichwal & Edward Burtynsky | Speelduur: 92 minuten | Jaar: 2013

Watermark is het derde en laatste deel uit de Waterserie van fotograaf Edward Burtynsky. In dit project, verder bestaande uit een boek en een foto-expositie, verkent Burtynsky de relatie van mensen met water. Voor Watermark werkte hij opnieuw samen met regisseur Jennifer Baichwal, met wie hij eerder de documentaire Manufactured Landscapes maakte. Over een periode van drie jaar bezochten zij tien landen die een bijzondere relatie met water hebben. Centraal stond de vraag ‘Hoe vormt water ons, en hoe vormen wij water?’.

Voor een documentaire bevat Watermark weinig commentaar. Met al die verschillende perspectieven op het gebruik van water is van een eenduidige verhaallijn nauwelijks sprake. In plaats daarvan laten Baichwal en Burtynsky de beelden en montage het woord voeren. De opnamen van landschappen van over de hele wereld zijn niet minder dan imponerend. Van de kunstmatige, geometrische vormen van de landbouwvlakten in Imperial Valley in Californië tot de kronkelige contouren van de rijstterrassen in China, elk landschap heeft zijn eigen unieke schoonheid. Fotograaf Burtynsky legt ze vast in adembenemende luchtfotografie en laat ze allemaal van hun beste kant zien.

Door de verschillende verhaallijnen door elkaar te monteren, schept Baichwal een aantal opmerkelijke contrasten in de wereldwijde toepassingen van water. Zo leven de Chinese zeeslakboeren op hun drijvende boerderijen in harmonie met het water, terwijl aan de andere kant van de wereld de drooglegging van de Colorado rampzalige gevolgen had voor de visserij. Maar Baichwal toont zo niet alleen tegenstellingen. Door dergelijke verhaallijnen met elkaar af te wisselen vullen zij elkaar aan en versterken ze elkaar inhoudelijk. Het sprekendste voorbeeld hiervan zijn de serene beelden van een religieus ritueel in India, waarbij miljoenen mensen hun zonden van zich afspoelen in de Ganges. Deze beelden worden opgevolgd door opnamen van de US Open of Surfing, een groots sportevenement dat, commercieel en uitbundig, in alles het tegengestelde is.

Desondanks zul je na het bekijken van Watermark weinig nieuwe inzichten opdoen. Baichwal bekijkt haar vraagstelling uit veel verschillende hoeken, en daardoor krijgen niet alle verhaallijnen de aandacht die zij verdienen. De conclusies die ze uit deze segmenten trekt, zijn erg voor de hand liggend en ze gaat er nooit dieper op in. Het maakt van Watermark een documentaire die maar weinig toe te voegen heeft aan zijn onderwerp. Afsluitend met de filosofische notie dat we zowel ontstaan als bestaan uit water, is het dan ook meer een dromerige overpeinzing van de relatie tussen mens en water. Mooi, maar wel een beetje oppervlakkig.