'Joan Baez: I Am a Noise': intiem portret van Bob Dylans vrouwelijke alter ego
Recensie

'Joan Baez: I Am a Noise': intiem portret van Bob Dylans vrouwelijke alter ego (2023)

De glimlach van activiste-protestzangeres Joan Baez herbergt een geheimzinnige duisternis.

in Recensies
Leestijd: 3 min 3 sec
Regie: Miri Navasky, Karen O'Connor, Maeve O'Boyle | Scenario: Miri Navasky, Maeve O'Boyle, Karen O'Connor | Cast: Joan Baez (Joan Baez), Pauline Baez (Pauline Baez), Gabriel Harris (Gabriel Harris), Albert Baez (Albert Baez - stem), Bob Dylan (Bob Dylan), Martin Luther King (Martin Luther King), e.a. | Speelduur: 113 minuten. | Jaar: 2023

Velen beschouwen Bob Dylan als dé protestzanger bij uitstek. Maar die titel komt Joan Baez meer toe dan de man die ooit Chrysler in de bloemetjes zette. Bovendien, zonder Baez was Dylan veel later doorgebroken. Ze was zijn mentor, toeverlaat en lief, tot hij haar niet meer nodig had. Zoals hij in I'm Not There werd geportretteerd, had Dylan vele gezichten. Joan Baez had er slechts drie: een publieke, een private en een geheime. Dat wordt duidelijk in Joan Baez: I Am a Noise, een documentaire die Joan haar vooraanstaande plaats in de Amerikaanse geschiedenis bevestigt.

De film begin met haar Fare Thee Well Tour in 2018, haar afscheid van het podium, om vervolgens regelmatig een duik te nemen in het verleden. Maar je krijgt geen muziekdocumentaire in strikte zin. Joan Baez: I Am a Noise focust op de persoonlijkheid van Baez en minder op haar muziek. Dat ze in haar carrière veel covers bracht - daarin verschilt ze heel erg van Dylan - zal daar misschien iets mee te maken hebben. Al schreven die covers, zoals onder meer 'The Night They Drove Old Dixie Down', 'Forever Young', 'Joe Hill' en 'We Shall Overcome', wel geschiedenis.

Een deel van de film verhaalt met archiefbeelden en homevideo's chronologisch over het jachtige leven van Baez: van haar plotse populariteit, haar relatie met Dylan, de Vietnamoorlog, de crisis in haar carrière en persoonlijke leven tot haar gelaten comeback. Een ander deel, vaak uitgedrukt via citaten uit haar dagboek, tekeningen (levendig gemaakt via animatie) en audio-opnames, schetst dan weer het private leven van het icoon.

Baez laat de regisseurs toe om diep in haar te graven. Ze praat in een interview ronduit over haar angstaanvallen die begonnen in haar jeugd, haar gemoedswisselingen, haar minderwaardigheidscomplex, haar depressies en haar eerste seksuele relatie met een vrouw. Ze maakt daarbij duidelijk dat ze haar wereldfaam, die haar tot een geprivilegieerd persoon katapulteerde, nooit gewild heeft. Je ontdekt bovendien dat haar strijd tegen sociaal onrecht en racisme een heel persoonlijke basis had. Als dochter van een Mexicaan kreeg ze in haar jeugd veel commentaar te slikken, vooral omdat ze onder de Californische zon snel een donkerbruine huidskleur kreeg.

Maar haar geheime leven - in de veronderstelling dat ze daar een heldere kijk op heeft - blijft min of meer verborgen. Naar het einde toe heeft ze het over mogelijk misbruik door haar vader, een conclusie die door jarenlange therapie werd blootgelegd. Nochtans omschreef ze hem eerder in de film als een goede vader. Het is een vreemde climax die nooit hard wordt gemaakt en in een vermoeden blijft steken. Waarom dat aspect in de film zit, is niet duidelijk. Misschien wilden de regisseurs - vrienden van Baez - meer weten, maar zei Joan nee? Geheimen moeten immers geheim blijven.

Wat er ook gebeurd is, Baez geeft toch de indruk een nuchter iemand te zijn die goed weet wie ze is. Op haar achtenzeventigste (inmiddels is ze drieëntachtig) lijkt ze zich goed in haar vel te voelen - helemaal niet de gekwelde ster uit de jaren zestig. Ze is trots over haar sportieve uiterlijk en heeft vrede genomen met de tanende kwaliteit van haar stem en de vele spoken uit haar verleden. Wat dat laatste betreft: ze installeerde in haar woonkamer een levensgroot schilderij van Dylan, de man van wie ze grijnzend zegt dat hij haar hart gebroken heeft.