Met The Waste Land heeft Chris Teerink een grote berg hooi op zijn vork genomen. Hij verfilmde het gelijknamige gedicht van T.S. Eliot, een legendarisch en baanbrekend, maar voor velen nog altijd ondefinieerbaar werk. Zijn film werd een mengvorm van documentaire, diavoorstelling en beeldgedicht. Haast even moeilijk te volgen als het gedicht zelf, maar zonder meer een waardige poging tot het aanbieden van handvatten in het raadsel genaamd The Waste Land.
Het gedicht van Eliot is geschreven in een tijd van crisis en onzekerheid en resoneert met de instabiliteit van de hedendaagse, snel veranderende wereld. Het is er een die je als een lappendeken over je heen kunt trekken. Hetzelfde geldt voor de film van Teerink. De documentaire toont hoe het vooruitgangsdenken vastloopt op de grenzen van onze maatschappij. De film laat kenners van dit landschap aan het woord. Meerdere schrijvers en literatuurwetenschappers duiken in de inhoud van The Waste Land en maken koppelingen met het hedendaagse.
Teerink heeft bewust gekozen voor niet-bewegende beelden, voor hem een manier om de poëtische ervaring van lezen te vertalen naar een filmische taal. Paradoxaal genoeg brengen de stilstaande beelden het gedicht tot leven en ontstaat er een interessante dynamiek tussen beeld, geluid en taal. Het stelt in staat om een ander soort relatie met de getoonde beelden te vormen, door het bevriezen van de tijd. De schaarse verzameling beelden die tóch bewegen hebben evengoed een poëtische lading. Neem het bevroren beeld van een stad met een binnenrijdende trein als enige bewegende object. Of de roeispaan die steeds maar water blijft scheppen als visualisatie van vooruitgang en beweging. Daarmee worden indirect de woorden van Eliot verbonden aan de realiteit van een snel ontwikkelende maatschappij.
De documentaire speelt in op het associatieve vermogen van de kijker door een bijzondere vorm van juxtapositie toe te passen. Hierbij gaat het om welke beelden en geluiden wanneer worden vertoond. De structuur van de documentaire bestaat uit vijf delen, die elk zijn opgebouwd uit drie segmenten: eerst een expert aan het woord, dan een voordracht van een deel van het gedicht en vervolgens een stroom beelden die resoneren met de daarvoor voorgelezen poëzie. Die structuur is hard nodig om het ongrijpbare gedicht tastbaar te maken, maar daarmee spreekt de vorm van de film wel de inhoud tegen. Er wordt regelmatig gewezen op de meerwaarde van onzekerheid en verwarring in het leven, want dat zou Eliot ook gezegd willen hebben. De gestructureerde vorm van The Waste Land ligt niet in lijn met de ideologie die hij tegelijkertijd verkondigt.
Zelfs iemand die het gedicht nog nooit heeft bestudeerd, heeft na het zien van de documentaire een wel heel uitgebreid beeld van de diepgang van de woorden van Eliot. Maar het blijkt dat hij eigenlijk helemaal niet weet hoe het leven in elkaar zit, net als ieder ander. Teerink reikt zijn hand aan je uit, om vervolgens samen met hem te verdwalen in de poëtische wereld van T.S. Eliot. "Oed' und leer das Meer", aldus Wagner, over de leegte die overblijft.
