Regie: Shai Gal | Speelduur: 64 minuten | Jaar: 2023

Generaties aan scifi-schrijvers hebben al geprobeerd de wonderen van de kosmos te vatten, maar in Unknown: Cosmic Time Machine zijn het astronomen die de diepte van het heelal in duiken. Daarvoor gebruiken zij de James Webb-telescoop: een ruimtetelescoop die ongekend diepe beelden kan schieten van het universum. Een donkere nachthemel kan zo veranderen in een sterrenkaart met ontelbare universa. Eerst moeten ze nog wel het loodzware en peperdure instrument de ruimte in krijgen, een schier onmogelijke taak.

De ontwikkeling van de James Webb-ruimtetelescoop was ongekend in omvang en ambitie. Als de grootste en duurste ruimtetelescoop ooit zou het instrument de geheimen van het heelal kunnen ontsluiten, zo betogen enthousiaste ruimtewetenschappers in de documentaire. Geïnitieerd door NASA, de European Space Agency en de Canadian Space Agency, werd de lancering in 2007 gepland met een budget van 500 miljoen dollar. Rampspoed volgde, en pas in 2021 ging de telescoop de lucht in met een prijskaartje van ruim 9 miljard dollar.

In de documentaire zijn meerdere topwetenschappers gestrikt om de ontwikkeling van de James Webb-telescoop toe te lichten. Vol overgave vertellen zij over hun levenswerk, dat volgens hun uitleg mag worden gezien als een modern wereldwonder. Bestaande uit vele hexagonale spiegels en talloze minuscule onderdelen, is de telescoop op zichzelf al een indrukwekkende prestatie. Dan volgt de uitdaging om de machine de ruimte in te lanceren en in positie te krijgen, 1,5 miljoen kilometer verwijderd van onze dampkring. En vergeet niet de voltooiing van diens installatie gedurende de reis onder extreme temperaturen.

Een totaal van 344 'single-points-of-failure' moest overwonnen worden door een internationaal team aan wetenschappers, een aantal dat veel voorgaande ruimtemissies ruim voorbijschiet. Ondanks alles hebben de wetenschappers aan het woord het onmogelijke mogelijk gemaakt. Aan de hand van persoonlijke verhalen en de moeizame voortgang van het project, wordt de werking van de ruimtetelescoop helder uitgelegd. Het aanstekelijke enthousiasme van de ontwikkelaars helpt enorm met deze zware materie. Dolblij en apetrots worden zij gevolgd tijdens het uitvoeren van een waanzinnig project, dat direct een bewijs vormt voor waar de mens toe in staat is.

Waar eerdere delen van de Unknown-reeks soms tegen de lamp liepen op het vlak van correcte wetenschap, is Cosmic Time Machine een doorbraak in het delen van een gigantische prestatie. Voor de ogen van de kijker wordt een grote stap in de wetenschap genomen, waarmee de geschiedenis van het heelal in kaart wordt gebracht. Pas tegen het einde van de documentaire kunnen de foto's, die de James Webb-telescoop al geschoten heeft, ten volste gewaardeerd worden. De wonderen van de kosmos worden er foto voor foto mee blootgelegd, en het is moeilijk om geen kinderlijk enthousiasme te voelen bij de onthulling ervan.

Unknown: Cosmic Time Machine is te zien op Netflix.