Regie: Pablo García Sanz| Scenario: Patricio Lynch, Carla Stagno, Paula del Fierro | Cast: Cristina Borreguero Beltrán (zichzelf), María Isabel del Val (zichzelf), Geoffrey Parker (zichzelf), Claudia Möller Recondo (zichzelf), Salvador Rus Rufinoo (zichzelf), e.a. | Speelduur: 84 minuten | Jaar: 2022

Comuneros gaat over de burgers van Castilië die in opstand kwamen tegen Karel I in Spanje in 1521 (Comuneros betekent opstandelingen). Karel I werd de leider nadat hij het land erfde zonder dat hij wist hoe het er daar echt aan toeging, omdat hij daar niet opgegroeid was. De basis van zijn heerschappij begon dus al wat hobbelig. Hoe andere zaken leidden tot de opstand en hoe deze factoren samenkomen wordt in deze documentaire geschetst. Daarnaast geven de wetenschappers die aan het woord komen duiding aan verschillende van deze gebeurtenissen en koppelen ze deze uiteindelijk ook aan het heden.

Deze documentaire bestaat uit veel elementen. Niet alleen komen er deskundigen aan het woord, zoals in het gros van de documentaires, maar ook wordt er gebruik gemaakt van prachtig vormgegeven animaties en tussentitels. En van een wat pretentieuze voice-over, die meermaals terugkeert om poëtisch commentaar te geven terwijl de kijker prachtige beelden van Castilië voorgeschoteld krijgt. Naast de animaties, landschapsbeelden en talking heads zijn er opnames van schilderijen en andere museumstukken die het verhaal moeten illustreren.

Om deze reden voelt de documentaire niet aan als een goed doordacht geheel, maar meer als van alles wat. Omdat de speeltijd slechts een krap anderhalf uur is, wordt er ook in sneltreintempo door alle verwikkelingen heen geraasd. Zeker aan het begin is de stortvloed aan namen en informatie overweldigend. Daardoor is het makkelijk om je gedachten af te laten dwalen, waardoor het nog moeilijker wordt de informatie tot je te nemen. In zekere zin is het een net wat meer opgefleurde les geschiedenis van de middelbare school. Ondanks wat charmante pogingen komt het nooit tot leven.

Vanwege de geslaagde animaties, vrij geabstraheerd en elke keer overwegend in een bepaald kleurenpalet, oranje, blauw of paars, zou je bijna willen dat de makers het idee van een documentaire hadden losgelaten en simpelweg voor een visuele vertelling van de geschiedenis waren gegaan. Nu heeft een documentaire als voordeel dat de historici ook extra duiding geven. Ze leggen bijvoorbeeld uit waarom de situatie wel of niet als een revolutie gezien kan worden, maar ook daarbij geldt dat de korte speelduur diepgang belet. Op het moment dat het begint te boeien, is het tijd voor een volgend onderwerp.

Kortom, Comuneros is best een sympathieke documentaire die blijk geeft van visuele flair met de animaties, maar ook te veel hooi op zijn vork neemt met alle verschillende tierlantijnen die het toe wil voegen. Vanwege een gebrek aan overkoepelende visie en de korte speelduur weet hij de aandacht daarom niet goed vast te houden.

Comuneros is te zien bij Netflix.