Casablanca Beats
Recensie

Casablanca Beats (2021)

Goeie rap en scherp maatschappelijk debat in mooi Marokkaans drama.

in Recensies
Leestijd: 3 min 28 sec
Regie: Nabil Ayouch | Scenario: Nabil Ayouch & Maryam Touzani | Cast: Anas Basbousi (Anas), Nouhaila Arif (Nouhaila), Ismail Adouab (Ismail), Zineb Boujema (Zineb), Abdelilah Basdousi (Abdelilah) Meryem Nekkach (Meryem) Samah Baricou (Samah), e.a. | Speelduur: 101 minuten | Jaar: 2021

Muziek heeft vele vormen en dient vele doelen. Rap is één van die vormen, zelfexpressie is één van die doelen. Casablanca Beats is in essentie een typische 'leraar inspireert leerlingen'-film, maar geeft daar met Marokkaanse hiphop en de setting in een specifieke (achter)buurt een eigen, verfrissende draai aan.

Die buurt is Sidi Moumen in Casablanca, waar het muziekcentrum Positive School staat. Daar komt de voormalige rapper Anas naartoe om een groep tieners te leren rappen. Sidi Moumen is niet zomaar een buurt: al bijna twintig jaar is het een beruchte wijk in Marokko omdat in 2003 hier twaalf jongemannen vandaan kwamen die vijf aanslagen pleegden, waarbij ze zichzelf opbliezen.

De jongeren die sindsdien in Sidi Moumen opgroeiden, bijna allemaal pas daarna geboren, dragen het stigma van deze gebeurtenissen met zich mee. Tegelijk geeft dit ook aan in wat voor conservatief religieus milieu ze opgroeien. Een milieu dat niet per se op rapmuziek zit te wachten, laat staan op meisjes die rappen.

De ontwikkeling van de meisjes is daarom erg mooi om te zien. Ondanks hun verschillende afkomsten en geloofsovertuigingen vinden ze hun stem in het rappen, een manier om zichzelf uit te drukken die ze in het dagelijks leven niet hebben. Sommigen moeten stiekem naar de les, zonder dat hun ouders het weten, anderen vinden erdoor de kracht om zich niet meer de les te laten lezen door hun broers of door oudere ingezetenen in de jeugdopvang.

Ondertussen hebben ze discussies in de klas, niet alleen over rappen maar ook over Sidi Moumen, over geloofsovertuigingen en over vrouwenrechten. Want ook in het veilige rapklasje van Anas moeten de meisjes opboksen tegen conservatieve opvattingen. Een meisje met een strakke spijkerbroek en ontblote schouders krijgt van meerdere jongens te horen dat ze niet lastiggevallen zou worden als ze zich 'normaal en netjes' zou kleden.

Door een sluier te dragen bijvoorbeeld. Totdat het meisje met sluier zegt dat ze net zo goed wordt lastiggevallen door mannen. De gelovige jongen die zegt dat een goed religieus leven dit alles zou wegnemen omdat Marokko nu eenmaal een islamitisch land is, wordt dan weer door andere jongens terechtgewezen dat ze de meest vroom geklede en bebaarde mannen meisjes hebben zien lastigvallen.

Anas probeert dit soort discussies in zijn klas te beperken. Hij wil vooral dat ze met hiphop bezig zijn en dat ze hun gedachtes en wat hen vanuit hun diepste beweegt in hun raps stoppen. Pas dan worden ze geloofwaardig. Hij leert ze hoe ze van hun ideeën goede rap maken en hóe ze goed moeten rappen.

De scènes waarin hun talenten ontluiken en ze steeds beter worden, en waarin ze dus rappen, volgen een voorspelbaar stramien maar zijn fijn om naar te kijken. Een bijzonder hoogtepunt is de scène waarin die diepgelovige jongen, die worstelt met het rijmen van wat hij goed en mooi vindt aan rap met het idee dat rap per definitie een zonde zou zijn, tijdens een sessie van een religieuze discussiegroep (met alleen mannen) begint te rappen. Iedereen bevriest, het is alleen in zijn hoofd, maar toch mooi om te zien en horen.

Er is een goede reden voor hem om dat alleen in zijn hoofd te doen. Als de jongeren uiteindelijk de moed en het geld bij elkaar rapen om een concert te organiseren in het muziekcentrum, leidt dat tot boze ouders en oudere broers, en breekt er een gevecht uit buiten het centrum. Want zij zien rap als iets verderfelijks, een zonde, en jongens en meisjes die samen dansen, dat kan ook zomaar niet. En uiteraard is er iemand die roept dat meisjes met wat hippe gaten rondom de knieën 'naakt rondlopen'.

Casablanca Beats laat een groep Marokkaanse jongeren zien die via een Amerikaanse kunstvorm proberen te breken met verschillende culturele tradities waar ze onder gebukt gaan. Dit gaat met vallen en opstaan, en veel discussie, maar geeft ook hoop op een andere toekomst met iets meer ruimte voor zelfexpressie en muziek.