Midden in de nacht wordt Jessica, een Schotse vrouw in Colombia, wakker van een vreemde bonk. Wat het geluid is of waar het vandaan komt weet ze niet. Ze laat een geluidstechnicus de bonk reproduceren op basis van haar (vage) beschrijvingen, wat haar op een transcendentale queeste brengt naar de oorsprong van het geluid.
Memoria won vorig jaar in Cannes de juryprijs en benut Tilda Swintons mysterieuze uitstraling ten volste. Haar lege blik, zachte stem en rustige lichaamshouding versterken het mentale isolement waarin Jessica zich bevindt optimaal. Ze slaapt slecht en blijft op de meest onverwachte momenten de bonk horen. Op abrupte wijze onderbreekt het mysterieuze geluid geregeld een alledaags gesprek of ellenlange stilte en creëert zo een eigenaardig ongemakkelijke sfeer.
Dat is knap, want in Memoria gebeurt verder niet zo veel. De film is voornamelijk gefocust op de sfeer. De (onderbroken) rust heeft een meditatieve uitstraling. Het prachtige geluidsontwerp speelt hierin een belangrijke rol. Het achtergrondgeluid van de Colombiaanse jungle of een bijna absolute stilte, het geluid werkt rustgevend. De scène waar Jessica op het gras zit met een man die beweert alles te onthouden, lijkt op papier oersaai te zijn, maar door het gebruik van geluid is het één van meest intrigerende scènes.
In alle opzichten gaat Memoria in tegen de hedendaagse behoefte om voortdurend in beweging te zijn. Als Jessica door een drukke straat in Bogota loopt, gedraagt een man zich vreemd; hij lijkt te schrikken van een knal en rent weg. Behalve Jessica besteedt niemand hier aandacht aan. Waarom gedraagt deze meneer zich zo? Komt hij uit een oorlogsgebied, is hij op de vlucht voor de politie of is er iets anders? Ondanks zijn vreemde gedrag verdwijnt hij moeiteloos in de menigte, waarna iedereen die getuige was van dit voorval het vergeet en weer doorgaat met de dagelijkse routine.
De stedelijke drukte en de verwilderde Colombiaanse natuur verschillen als dag en nacht. De omgeving, drukte en het soort mens dat zich op beide plekken bevindt zijn absolute tegenstellingen. Door deze contrasten krijgen Jessica en de man met het perfecte geheugen een bijzondere band. De man heeft zich bewust teruggetrokken van het drukke stadsleven, omdat herinneringen 'schadelijk' zijn. Herinneringen spoken in ons hoofd en leiden ons af van het echte leven. Jessica raakt geobsedeerd door de bonk die ze hoort, en verliest haar connectie met haar zus en echtgenoot. Wat er ook aan de hand was met de man op straat, hij verbeeldde zich iets dat er niet was.
De climax van de film is verwarrend en enigszins onbevredigend. Jessica krijgt antwoord over de oorsprong van de bonk. Het antwoord is vaag. Was het niet beter om de bonk een herinnering te laten? Het dialoogloze einde is net zo fascinerend als verwarrend. Het stemt de kijker tot nadenken: was dit het waard? Het gebrek aan antwoorden zorgt ervoor dat de film nog lang in je hoofd blijft rondspoken. Ironisch, aangezien herinneringen slechts een afleiding zijn van het heden.
