Als een film begint met de boodschap 'gebaseerd op ware gebeurtenissen', weet je dat een en ander aangedikt en verdraaid is ten faveure van de dramatische impact. Het verhaal dat Holocaustdrama Persian Lessons vertelt, is zó sterk, dat je je afvraagt wat er nog van waar is. Niet dat het veel uitmaakt, want je zit wel dik twee uur op het puntje van je stoel..
De Antwerpse Jood Gilles sluit wat je noemt de deal van zijn leven. Als hij opgepakt wordt en in een busje gezet wordt richting concentratiekamp, ruilt hij uit medelijden met een van zijn lotgenoten een half stokbroodje tegen een willekeurig Perzisch boek. Het zou een fortuin waard zijn. Als niet lang daarna de inzittenden van het busje zonder pardon worden neergemaaid door een doodseskader, weet Gilles door een geniale ingeving zichzelf te redden: hij is Perziër, geen Jood. Hij heeft toch niet voor niets een boek in het Farsi op zak?
Het toeval wil dat Klaus Koch, een hoge SS-officier gestationeerd in een nabijgelegen concentratiekamp, Farsi wil leren. Aan Gilles, die geen woord Farsi spreekt, de godsonmogelijke taak om een complete taal te verzinnen. Eerst vier woordjes per dag, maar Koch is leergierig, dus het worden er al gauw meer. Gilles is slim en verzint voor zichzelf een systeem aan de hand waarvan hij een taal kan verzinnen die consistent is.
Hoe vergezocht het ook klinkt, het werkt prima. Naarmate Persian Lessons vordert, ontstaat een spel dat steeds zenuwslopender wordt. Want Koch, heerlijk schmierend gestalte gegeven door Lars Eidinger, is niet op zijn achterhoofd gevallen. En Nahuel Pérez Biscayart is uitstekend gecast als Gilles, die met zijn ogen voortdurend een combinatie van waakzaamheid, intelligentie en verbijstering uitstraalt. Ze dansen om elkaar heen, lijken soms nader tot elkaar te komen, maar altijd is er de niet aflatende dreiging dat Gilles een misstap begaat.
Aan clichés ontkomt Persian Lessons niet. Er zijn natuurlijk talloze films over gevangenen die dankzij hun intelligentie en fantasie het vege lijf van zichzelf of anderen weten te redden. Denk aan La Vita è Bella of The Shawshank Redemption. Soms is de film een beetje teveel volgens het boekje, ouderwets bijna. De nazi's zijn zonder uitzondering wreed tot op het bot, terwijl ze in veel moderne oorlogsfilms wat gelaagder zijn.
Geloofwaardig is het dus ook niet altijd. Iedereen met enig taalgevoel zal zich erover verbazen dat werkelijk alle woorden waar Gilles mee komt, eenlettergrepig zijn. Vreemd dat de gewiekste Koch dat niet opvalt. En zo rammelt er wel vaker wat, maar het verhaal zit dermate lekker in elkaar, dat je er in eerste instantie geen erg in hebt. Persian Lessons is misschien te mooi om waar te zijn, maar dat knagende gevoel bekruipt je pas na afloop.
