"Sinds zijn geboorte draagt de mens het gewicht van de zwaartekracht op zijn schouders [...], maar als hij zich beneden zeeniveau begeeft is hij vrij." Het is vrij vertaald een van de beroemdste quotes van de Fransman Jacques Cousteau. De oceaanonderzoeker verloor het leven op zevenentachtigjarige leeftijd in juni 1997 toen zijn hart het begaf. Cousteau begon zijn loopbaan in de jaren dertig van de vorige eeuw als marineofficier waar hij een grote interesse en voorliefde ontwikkelde voor diepzeeduiken en de technologie om dieper onder het wateroppervlak te komen. Vanaf de jaren veertig richtte Cousteau zich helemaal op zijn passie. Hij was vooral geïnteresseerd in het verleggen van zijn grenzen, maar zijn tweede zoon Philippe liet hem ook de noodzaak van het beschermen van de wereldzeeën inzien.
De relatie tussen Jacques en Philippe vormt de rode draad van deze Franse biopic die met een hoog productiebudget vervaardigd werd. Saillant detail is dat de nabestaanden van de ontdekkingsreiziger zelf niet hun zegen aan het project gaven. Dit wordt bij de aftiteling nog even uitdrukkelijk gemeld. Deze innige relatie, die verder voerde dan slechts de band tussen vader en zoon, is de reden dat filmmaker Jérôme Salle voor een raamvertelling koos. Hij begint met een scène eind jaren zeventig waarin Philippe een vlucht maakt boven de zee en zonder brandstof komt te zitten. Het is een cruciaal moment waarop helemaal aan het eind weer wordt teruggegrepen, nadat hij uitvoerig is ingegaan op de successen en strubbelingen van Cousteau en de rol die Philippe hierbij speelde. Het was niet altijd even gemakkelijk, vooral op het financiële vlak, maar Cousteau blufte zich er met zijn charmes gemakkelijk doorheen.
Geld was een noodzakelijk kwaad voor Cousteau die door Salle wordt neergezet als een familieman. De werkelijkheid was een stukt weerbarstiger, zoals een aantal buitenechtelijke kinderen die Cousteau bij een maîtresse verwekte met wie hij later trouwde, maar hier wordt er maar zijdelings aandacht aan besteed. Basis van het scenario zijn een aantal werken onder meer geschreven door Cousteaus eerste zoon Jean-Michel. Ook al zijn de ruwe randjes eraf geslepen, Salle wekt niet de indruk enkel een heroïek rondom de mythische figuur Cousteau uit te willen dragen. In de vertolking van Lambert Wilson zien we een gedreven fanaticus die zich geen grenzen laat stellen en over een ijzersterke wil beschikt. Het is juist zijn familie, met in het bijzonder zoon Philippe die de zeevaarder met beide benen op de grond hield.
Salle, onder meer verantwoordelijk voor het scenario van The Tourist, klom niet alleen op de regiestoel maar ook in de pen. Hij weet de ingewikkelde relatie tussen Cousteau en zijn zoon lange tijd enerverend en afwisselend te houden. De twee geven elkaar tegengas, maar uiteindelijk komen hun prominent aanwezige haviksneuzen toch dezelfde kant op te staan. De vraag die hierbij opdoemt is of vanaf dat moment L'Odyssée nog net zo boeiend kan blijven. Dat valt te betwijfelen, aangezien het vader-zoonthema door Salle zo evident is neergezet dat de inspanningen van Cousteau als avonturier er wat bij in zijn geschoten. Het is een bewuste keuze van de filmmaker waar veel voor te zeggen is, maar hij doet tevens afbreuk aan het charisma en de magie die Cousteau uitstraalde.
De keuze voor Jacques Cousteau als vader, familiehoofd en mens is er niet een die je zou verwachten in een biopic over de markante Fransman. Het moet gezegd: de vele luchtshots en onderwaterbeelden zien er weergaloos uit en vormen op zichzelf ook al een ecologische boodschap.
