Men zegt wel eens dat kunst vragen moet oproepen in plaats van antwoorden te geven. Nu is dat misschien een enigszins simplistische definitie van kunst, maar soms is het mysterie inderdaad een stuk intrigerender dan de 'oplossing' die er achter blijkt te zitten. Dit is het geval in Bodkin Ras, een interessante film die lange tijd weet te fascineren door spannende vragen op te roepen, totdat het nare einde simplistische antwoorden geeft.
Wel past dit einde bij de wortels van Bodkin Ras in het westerngenre: een mysterieuze, zwijgzame vreemdeling met een duister verleden komt naar een klein stadje, wordt eerst niet geaccepteerd maar integreert langzaamaan in de gesloten samenleving totdat hij door daden die hij moet doen niet meer in die samenleving past en weer moet vertrekken. Titelpersonage Bodkin Ras, een Nederlandse jongeman op de vlucht, verschijnt op een dag in het Schotse dorp Forres. Daar wil hij zo min mogelijk opvallen, maar hij blijft een vreemde in een kleine gemeenschap en valt dus meteen op. De lokale bevolking bekijkt hem met snel oordelende argusogen, op een paar mensen na en dat zijn de mensen met wie hij in contact komt, en via hen vindt Bodkin langzaam een plek in Forres, inclusief een relatie en een baantje.
De echte levensverhalen van lokale inwoners zijn verwerkt in het verhaal, waarbij de bewoners zichzelf spelen en hun verhaal vertellen via voice-over. 'Red' James Macmillan, die een vrij bewogen leven leidde, is daar één van. Deze oude(re) man met lang rood haar en baard vertelt daarnaast het verhaal van de film én voorziet de fictieve gebeurtenissen in de film ook van filosofisch getint commentaar. Deze mix van documentaire en fictiefilm werkt eerst vervreemdend, maar went net zoals de bewoners van Forres gewend raken aan de aanwezigheid van Bodkin Ras, gespeeld door de enige acteur in het dorp, Sohrab Bayat.
De integratie van de twee stijlen werkt soms sterk en soms nauwelijks. De man die de hele film midden op straat oude liedjes zingt en de teksten blijft vergeten, lijkt nooit in hetzelfde universum als Bodkin te bestaan. De twee mensen die het meest met Bodkin te maken krijgen, doen dat wel. Lily is een jonge vrouw die het liefst in Londen zou wonen en geen toekomst ziet voor zichzelf in Forres. Ze slaagt er echter nauwelijks in om stappen richting vertrek te zetten. Zij ziet in buitenstaander Bodkin mogelijk het antwoord op haar dilemma. Eddie Paton had twee zonen die beiden zelfmoord pleegden en lijkt als hij Bodkin werk aanbiedt (om hekken te bouwen) een soort surrogaat voor zijn kinderen te zoeken. Bodkin worstelt ondertussen zelf met een gewelddadig verleden in Nederland, dat hij achter zich probeert te laten.
Het probleem is uiteindelijk dat Bodkin zelf aan het einde veel simpeler en minder intrigerend blijkt te zijn dan tot dan toe leek, wat onthuld wordt op een nare manier die de toon van de film verandert, en niet ten goede. De metafoor die hij daardoor voor één van de echte mensen betekent, is erg flauw. Zij blijken bovendien eigenlijk veel interessanter dan hoofdpersoon Bodkin te zijn, met verhalen die veel meer tot de verbeelding en de emotie spreken. Ze hebben hem daarvoor ook niet echt nodig, wat de vraag oproept of de hybride van documentaire en fictie en de genrestructuur nu werkelijk iets toevoegen, zodra de mysterieuze schijn van Bodkin wegvalt. Vanwege de vertelstijl via voice-over van hun verhalen, hadden ze die ook net zo goed zonder Bodkin Ras kunnen vertellen, die nu eigenlijk op zijn best enkele persoonlijke verhalen aan elkaar verbindt en op zijn slechtst met een dosis banaliteit in het centrum van de film de rest naar beneden haalt.
