Aan mensen die praten in de bioscoop heb ik een broertje dood. De reden daarvoor is simpel: films vereisen aandacht. Anders dan bij muziek (doorgaans prima te beluisteren terwijl je met andere dingen bezig bent) werkt het medium film vooral wanneer je je er volledig aan over kunt geven. Niet toevallig is de beste manier om minstens anderhalf uur in het donker te zitten, geheel afgezonderd van de buitenwereld. Ik zag de bui dus al hangen toen ik tijdens een voorvertoning van The Red Turtle achter een meisje bleek te zitten dat constant hardop tegen haar moeder praatte. Maar waar ik dergelijk gedrag doorgaans hooguit tien minuten tolereer alvorens er geïrriteerd iets van te zeggen, waren er een paar zaken die mij daar nu van weerhielden.
Zo kon het meisje in kwestie niet ouder zijn geweest dan een jaar of zes (ik had haar gepraat dus eigenlijk de aanwezige ouders moeten aanrekenen) en hadden haar opmerkingen allemaal betrekking op de film (het was dus geen teken van een gebrek aan aandacht), maar het belangrijkst was toch wel de film zelf. The Red Turtle is een dusdanig aangenaam dromerige animatiefilm dat ik het prima kon verdragen af en toe wat vocale toelichting te krijgen van iemand op wie de film het juiste effect had. Na afloop vond ik het dan ook bijna spijtig dat ik niet alles had verstaan wat het meisje had opgemerkt. Gelukkig kon uit haar toon veel worden afgeleid: verrassing, ontroering, verwondering, angst en empathie. Nooit hoorde ik iets wat de indruk gaf van verveling.
Het begon echter met verwarring. Na een kleine tien minuten merkte het meisje verbaasd op dat er nog een verhaal was. Een begrijpelijke vergissing op haar leeftijd, aangezien in The Red Turtle niet wordt gesproken. En hoewel er overduidelijk een hoofdpersoon is (een naamloze man die aanspoelt op een onbewoond eiland), komen we vrijwel niets over hem te weten. Het wordt zelfs in het midden gelaten in welke tijd de film zich afspeelt. Toen het meisje vroeg of het de hele tijd zo zou blijven, leek het er even op dat de ouders een vergissing hadden gemaakt haar mee te nemen naar een niet expliciet op de allerjongste kijkers gerichte animatiefilm. Gelukkig bleek het slechts een kwestie van gewenning en werd gauw duidelijk dat ze net zo goed mee kon gaan in het geheel non-verbaal vertelde verhaal als haar vijfentwintig jaar oudere achterbuurman.
De redenen daarvoor zijn waarschijnlijk niet moeilijk niet te raden: The Red Turtle is schitterend geanimeerd (de stijl houdt het midden tussen Miyazaki en Hergé) en voorzien van prachtige muziek. Het wel degelijk aanwezige verhaal bevat een paar mooie verrassingen. Maar de voornaamste kwaliteit is dat ondanks het gebrek aan tekst altijd volkomen duidelijk is wat er omgaat in de hoofdpersoon. Een teken dat het visuele aspect het nog altijd wint van de verbale inbreng, met name in animatiefilms. De beleving is niet per se incompleet zonder de opmerkingen van een jong meisje (in volledige stilte werkt de film waarschijnlijk net zo goed), maar mocht je bij het betreden van de bioscoopzaal een praatgrage jonge kijker waarnemen, deins er dan niet voor terug bij hem of haar in de buurt plaats te nemen. De uitgesproken verwondering kan namelijk uitpakken als een fijne toevoeging aan een toch al mooie kijkervaring.
» Lees ook ons interview met regisseur Michael Dudok de Wit.
