Er bestaat een verschil tussen loom en traag. Stellet Licht formuleert dat onderscheid foutloos: de film bestaat uit oneindig lang durende scènes en oogverblindend mooie openings- en eindshots van elk een dikke zes (!) minuten. Ieder beeld houdt de aandacht vast in plaats van die af te leiden. Carlos Reygadas heeft een verrassend onderwerp genomen voor zijn derde grote film, namelijk een in Plautdietsch gesproken drama over een commune Mennonieten in Mexico. Over subculturen gesproken.
Op de filmposter van Stellet Licht staat Marianne met haar rug naar de camera en met haar hand op een deurkruk. Ze wil niets liever dan ontsnappen aan de moeilijkheden van haar strenggelovige gemeenschap. Ontkomen aan de achterban kan ze echter niet, want ze is schuldig aan een buitenechtelijke relatie met huisvader Johan. De commune Mennonieten is klein en de sociale cohesie sterk, dus het verborgen leed en de heimelijke verlangens zijn niet makkelijk te verbergen.
Stellet Licht is een sfeerfilm, waarin de nadruk altijd ligt op het beeld en het gevoel. Het karakterspel wordt verzorgd door niet-professionele acteurs, grotendeels familie en allemaal echte Mennonieten. Ze voelen - juist omdat er vrij weinig van ze gevraagd wordt - authentiek aan. Deze casting is een sterke zet in een toch al goed geslaagde film. Stellet Licht is een ode aan de rust, maar tegelijkertijd ook een treurig verhaal over het niet kunnen waarmaken van je gevoelens.
Op het International Film Festival Rotterdam, waar Stellet Licht voor het eerst draaide, liep niet iedereen warm voor Reygadas nieuwste film. Welk oordeel valt er te vellen over een film die nergens op lijkt en nergens over lijkt te gaan? En prat gaan op een - gefakete! - opening met sterrenhemel en zonsopgang is ook geen garantie voor kwaliteit. Kritiek geven mag dan makkelijk zijn, het ónbegrip voor Stellet Licht is ergens wel te begrijpen. De film is de allereerste serieuze afbeelding van de Mennonieten in een uniek dialect en dan kan en mag je best wat verwachten. De film lost echter nergens conventionele verwachtingspatronen in. De persoonlijke visie van experimenteel filmmaker Reygadas voert duidelijk de boventoon en juist het doelwit van kritiek (de traagheid, de onbegrijpelijkheid) wordt daarmee de toonaangevende kwaliteit van de film.
Het blijft raden waarom Reygadas nu precies deze film heeft gemaakt, maar er echt toe doen doet de vraag niet. De beleving van Stellet Licht is anders dan je misschien gewend bent, het is eigenlijk niet eens zozeer een normale filmervaring. Het houdt het midden tussen een kunstzinnig beeldgedicht en een origineel, maar zeer bescheiden plattelandsdrama. Als de film zo opgesomd wordt, kan er wel degelijk een logica in de keuze van Reygadas derde film gevonden worden: vernieuwing blijkt wederom het toverwoord. En dat waren we al gewend van Japón en Battala en el Cielo.
Er zal desondanks waarschijnlijk maar een klein publiek aan geïnteresseerden zijn, gelukkig werd geen moeite gespaard het resultaat zo mooi en verzorgd mogelijk te laten ogen. Enthousiaste doorgewinterde filmbezoekers worden op hun wenken bediend en mogen zich ergens zelfs een beetje speciaal voelen: Stellet Licht is speciaal voor hen gemaakt.
