Je ziet de vrouw van je dromen en je hebt al iemand die je ooit zo noemde. Goed, dat was toen, dit is nu! Wie zegt dat je eerste liefde de juiste is? Hoeveel mensen blijven niet louter uit verplichting getrouwd en hoe weinig mensen geven gevolg aan hun hartenwensen? In sommige gevallen is het juist eerlijker tegenover jezelf en de andere partij om gehoor te geven aan je gevoelens. Het is daarentegen niet te zeggen of dat plotselinge enthousiasme stand zal houden, maar wat nu als de bevlogenheid niet over gaat? Is dat dan echte liefde? Je ware liefde? David Lean probeert passie op de Britse manier te formuleren. In een setting die misschien gedateerd aandoet, overheersen sfeer en subtiele gevoelens.. Hoewel je van tevoren weet dat er geen grote verrassingen in het verschiet liggen, is de klassiekerstatus evident.
Anders dan Leans latere en prestigieuzere projecten zoals The Bridge on the River Kwai, is Brief Encounter veel kleiner en intiemer. De toenmalige trend in Engeland bestond uit het laten zien van het gewone volk, als tegenbeweging tegenover Amerika. Zo zitten we in deze film in het hoofd van Laura, een vrij tamme huisvrouw die in haar vrije tijd graag breit. Ook het uiterlijk van actrice Celia Johnson, licht afwijkend van de gebruikelijke klassieke schoonheden, lijkt op het alledaagse afgestemd te zijn en dit komt haar rol zeker ten goede.
De film is gestructureerd aan de hand van Lauras flashbacks. Eerst zien we hoe ze dr. Alex Harvey ontmoet op het station en hoe ze elkaar daarna wekelijks zien. Het aardige van het scenario, gebaseerd op het toneelstuk Still Life van de bekende toneelschrijver Noel Coward, is dat de film begint bij het einde (inmiddels een bekend gegeven) en dat deze scène een diepere betekenis krijgt bij de uitgebreide herhaling ervan aan het eind. Het begin maakt duidelijk dat de twee karakters afscheid van elkaar willen nemen en daarbij gehinderd worden door een praatgrage vriendin. De scènes die volgen maken duidelijk hoe belangrijk die paar minuten wel niet geweest moeten zijn.
Lean weet de onzekere wereld van overspel duidelijk te maken. Hij spendeert veel aandacht aan details als handgebaren, onderdrukte emoties, expressie en geluid. Zo luidt een vertrekkende trein het einde in van hun wekelijkse rendez-vous en het begin van hun terugkeer naar hun huiselijke alter egos. Lean verguist de dagelijkse sleur die in een relatie kan sluipen echter niet. Dat is, zo wil hij duidelijk maken, maar één kant van het verhaal. Als het goed is heeft een vertrouwde relatie ook nog iets anders te bieden, zoals vriendschap en respect.
Beleefdheid en gepaste afstand zijn twee dwarsliggers als het aankomt op spontane verliefdheid en verboden omgang. Enerzijds schetst het verhaal over twee getrouwde mensen die in de context van een naoorlogs Engeland proberen op respectvolle wijze een verhouding aan te gaan, een mooi tijdsbeeld, anderzijds is het voor huidige begrippen ouderwets te noemen. Toch weet hetgeen er niet gezegd of gedaan wordt ons geboeid te houden en vormt de film een welkome afwisseling op de hedendaags in beeld gebrachte hitsigheid.
[doemaarrood]In het kader van het honderdste geboortejaar van David Lean (Lawrence of Arabia, The Bridge on the River Kwai, Great Expectations) heeft het British Film Institute een aantal van zijn films gerestaureerd. Ook Brief Encounter werd zorgvuldig opgekalefaterd en wordt door het Filmmuseum opnieuw in roulatie gebracht.[/doemaarrood]
