Ik hou niet van kinderfilms, ik hou van mensenfilms waar kinderen ook naar mogen kijken." Dat zei regisseur Rita Horst heel duidelijk tegen de producent en de financiers voordat ze begon met het maken van Iep! Dat ze dit wel heel letterlijk heeft genomen bleek na de eerste proefvoorstellingen, toen duidelijk werd dat het inderdaad geen kinderfilm was geworden. Producent Lemming Films schrok zich rot en zette de schaar erin om de film wat kindvriendelijker te maken. Tot ongenoegen van Horst die tevergeefs een kort geding aanspande om de film terug te krijgen. Een lastige kwestie, want had ze eigenlijk niet gelijk moeten krijgen omdat Iep! de film is geworden die ze min of meer had aangekondigd? Had Lemming Films niet van tevoren een regisseur moeten zoeken die wel van kinderfilms houdt?
Iep! is de verfilming van het gelijknamige, veelbekroonde boek van Joke van Leeuwen dat gaat over de vogelkijker Warre en zijn vrouw Tine, twee niet al te snuggere figuren die hun kinderwens in vervulling zien gaan als Warre een klein meisje onder een boom vindt. Ze heeft geen armen, maar vleugels, krijgt de naam Viegeltje en vliegt als ze oud genoeg is in de winter naar het zuiden. Warre en Tine zijn echter nog niet klaar om afscheid te nemen van hun kind en zetten de achtervolging in. Onderweg worden ze geholpen door het meisje Loetje en de redder, die beiden ook hun eigen problemen proberen op te lossen tijdens de tocht.
Alle problemen van de hoofdrolspelers raken aan volwassen thema's. Warre en Tine proberen hun leed te verzachten door het gevleugelde wezentje dicht bij hen te houden. Warre probeert Tine op zijn manier gelukkig te maken, maar Tine is al zo gefrustreerd dat dit tot een paar heel aparte reacties leidt waaronder een lichte woede-uitbarsting. Ook Loetje heeft het niet gemakkelijk; thuis wordt ze zichtbaar verwaarloosd door haar vader en besluit weg te lopen. Al snel komt ze er op een voor jonge kinderen mogelijk beangstigende manier achter dat ze er dan echt alleen voor staat.
Niet alleen Loetje, maar ook kleine kinderen kunnen bij het kijken van de film wel eens voor een verrassing komen te staan. Er zit namelijk een aantal verontrustende momenten in de film. Zo wekt Horst sterk de suggestie dat Viegeltje volledig in stukken wordt geschoten door een jager met een dubbelloops geweer. Kort daarna 'vermoordt' ze haar nog een keer door haar neer te laten storten in een boom. Het is weliswaar nacht en je ziet alleen twee lichte vleugelvormen van tak naar tak stuiteren, maar iets dat zo teer is kan dat natuurlijk onmogelijk overleven. Dit zijn slechts een paar elementen die naar mijn mening niet echt in een kinderfilm thuishoren.
Er zijn ook positieve dingen te melden. Zo was ik bij een speciale voorvertoning waar Kenadie Jourdin-Bromley, het meisje dat Viegeltje speelt, zelf aanwezig was. Zij is geboren met een genetische afwijking waardoor ze heel klein blijft. In het echt is ze zo ongelofelijk schattig om te zien dat ik Iep! wel 86 sterren zou willen geven. Ook de vormgeving is dik in orde. Door het gebruik van gedateerde voertuigen en locaties is er bijna een Amélie-achtige sfeer gecreëerd die je op sommige momenten doet vergeten wat werkelijkheid is en wat fantasie. Ook de mechanische pop die wordt gebruikt als Viegeltje nog een baby is ziet er levensecht uit.
Het is alleen jammer dat je tijdens het kijken van dit moderne sprookje soms onaangenaam wordt opgeschrikt of juist in slaap valt. Het eerste is het waarschijnlijk het gevolg van de montage, het tweede van de traagheid van de voor kinderen versimpelde dialogen. Bovendien worden de matig geïntroduceerde subplots niet afgerond omdat erin geknipt is. Ook dat helpt niet echt om in de film te blijven. Wat overblijft is een film die net iets te traag is voor volwassenen en te saai voor kinderen. We kunnen dan ook niets anders doen dan regisseur Rita Horst gelijk geven. Als de film een classificatie had gehad voor kinderen vanaf negen dan was er nooit zo veel in geknipt als in een productie voor alle leeftijden. Volgende keer even vóóraf de hersens gebruiken Lemming Film, niet achteraf.
