Dheepan
Recensie

Dheepan (2015)

Boeiend, gewelddadig immigratiedrama dat de Gouden Palm in Cannes won.

in Recensies
Leestijd: 3 min 16 sec
Regie: Jacques Audiard | Cast: Jesuthasan Antonythasan (Dheepan), Kalieaswari Srinivasan (Yalini), Claudine Vinasithamby (Illayaal), Vincent Rottiers (Brahim), Marc Zinga (Youssouf) e.a. | Speelduur: 115 minuten | Jaar: 2015

Zes jaar geleden moest Jacques Audiard het nog doen met de Grand Prix, de tweede juryprijs op het prestigieuze filmfestival van Cannes, voor Un Prophéte. Maar dit jaar won hij de hoofdprijs, de Gouden Palm, voor Dheepan. Audiard schrijft vaak films over mensen die onder ongewone omstandigheden bij elkaar komen, moeilijk communiceren (meestal door taalverschillen) en die hun problemen proberen op te lossen met geweld. Dheepan voldoet aan al deze 'eisen' en is wat dat betreft een echte Audiard. Wel snijdt Audiard binnen die kaders nieuwe specifieke onderwerpen aan, waaronder intercontinentale immigratie en een apart soort gearrangeerd huwelijk.

Een ex-Tamil Tijger, een vrouw en een klein meisje vluchten weg uit de ellende van de burgeroorlog in Sri Lanka. Om politiek asiel aan te vragen in Frankrijk gebruiken ze de paspoorten van een overleden gezin: Dheepan, zijn vrouw Yalini en hun dochter Illayaal. Geen van drieën kennen ze elkaar voor de reis, het enige dat ze gemeen hebben is dat hun familie in Sri Lanka ook overleden is. Hun bedrog is succesvol en het 'gezin' wordt in een voorstad van Parijs geplaatst. Daar moeten ze met elkaar zien te leren leven en zich aanpassen aan hun omgeving: twee grote flatgebouwen tegenover elkaar, met drugshandel erop, erin en ertussen. Van de regen in de drup.

Alle drie proberen zij een nieuw leven op te bouwen en de oorlogssituatie achter zich te laten. Langzaamaan ontstaat een verstandshouding tussen Dheepan en Yalini, die allebei werk vinden. Illayaal gaat naar school en is al snel de enige die een behoorlijk woordje Frans spreekt – terwijl Yalini het eigenlijk nooit echt leert. Ook tussen het kind en haar 'ouders' begint wederzijds respect te ontstaan – wat mooi naar voren komt in een discussie tussen Yalini en Illayaal over hoe ze met elkaar om moeten gaan. Intussen voert Audiard de spanning op met het geweld rond de drugshandel. Als daarbij schoten vallen, klinken die hard en ongenadig. Het geluid komt uit het niets, maar is nog lang voelbaar. Audiard brengt daarmee de onverwachtheid en snelheid van het harde geweld sterk over. BAM! BAM! Dan volgt het bloed. Het geweld wordt nauwelijks expliciet in beeld gebracht, maar laat toch een diepe indruk achter.

Vanaf de eerste schietpartij wordt de parallel getrokken met de oorlogssituatie waar het drietal juist van weg was gevlucht. Daar waar Yalini meteen weer weg wil, brengt het geweld juist de instincten van zijn verzetsverleden naar boven in Dheepan. Een verleden dat hij zo hard probeerde achter zich te laten. Dat zegt hij nooit, maar zijn gedrag en de lichaamstaal van acteur Jesuthasan Antonythasan spreken boekdelen. Antonythasan vocht zelf ook ooit voor de Tamil Tijgers, en als hij een strijdlied zingt doet hij dat met complexe emoties die diep van binnen komen. Net zoals wanneer hij met een liedje meezingt uit de Tamilfilm Nayakan uit 1987, waarin een Tamil gangster een grote baas wordt in het voor hem vreemde Mumbai.

Geen toevallig keuze, dat liedje. De verwijzing naar de oude film is een voorbode op het explosieve einde van Dheepan (mocht je de film nog niet gezien hebben, kun je misschien beter niet verder lezen), waarin Audiard het eerdere geweld qua impact en betekenis overtreft. Door de parallel met de eerdere oorlogssituatie hierin tot het uiterste door te trekken, creëert Audiard een immigratiedrama dat tegelijk dienst doet als interessante allegorie voor de burgeroorlog in Sri Lanka. Hierbij roept hij de vraag op of geweld als verdediging tegen gewelddadige mensen gerechtvaardigd is – zeker in het licht van het dood en verderf waar de drie hoofdpersonen immers voor waren gevlucht. Helaas vergeet hij in dit gedeelte en de opbouw ernaartoe Illayaal steeds meer en wordt Yalini gereduceerd tot object om te redden. Ondanks zulke rommelige gebreken doet Audiard met het einde naar adem happen en zet aan tot nadenken.