'Lee': Tweede Wereldoorlogfilm voor beginners
Recensie

'Lee': Tweede Wereldoorlogfilm voor beginners (2023)

Biografische film over de beroemde Amerikaanse fotografe biedt weinig nieuws, maar raakt wel.

in Recensies
Leestijd: 3 min 42 sec
Regie: Ellen Kuras | Scenario: Liz Hannah, Marion Hume, John Collee | Cast: Kate Winslet (Lee Miller), Andy Samberg (David), Marion Cotillard (Solange), Alexander Skarsgård (Roland), Andrea Riseborough (Audrey), e.a. | Speelduur: 116 minuten | Jaar: 2023

Men noemt Tom Cruise wel eens 'de laatste filmster', omdat hij ondanks zijn prima acteerwerk altijd Tom Cruise blijft - zo beroemd is hij. Andere acteurs zijn kleiner van status (niet lengte) en kruipen diep genoeg in hun rol om te doen vergeten dat ze niet echt de persoon zijn die ze spelen. Toch gaat de bewering over Cruise niet helemaal op, want andere namen en gezichten zijn minstens zo groot om de illusie volledig in stand te houden. Ook Kate Winslet blijft Kate Winslet. Zelfs als ze op voortreffelijke wijze Lee Miller speelt.

Lee heeft haar modellenwerk ingeruild voor een carrière als fotograaf. Ze leert Roland kennen met wie ze een relatie aangaat en verhuist naar Engeland. Dan breekt de Tweede Wereldoorlog uit. Het stoort Lee enorm dat vrouwen op geen andere manier mogen bijdragen dan het werk overnemen dat de mannen hebben neergelegd om te gaan vechten tegen de Duitsers. Ze krijgt het voor elkaar om het Kanaal over te steken om de oorlog te fotograferen.

Lee Miller heeft echt bestaan, deze film is gebaseerd op haar leven. Wie haar kent, kent waarschijnlijk ook haar meest beroemdste foto en kan wel raden hoe deze film eindigt. Maar het blijft natuurlijk een geënsceneerd drama met verzonnen dialogen en momenten die misschien zijn aangedikt of uit de duim gezogen.

Het was passend geweest als een film over een fotograaf indrukwekkende plaatjes zou bieden. Lee is prima gedraaid, maar neemt nooit de tijd of moeite voor visuele kunstwerkjes die je omver blazen. Geen camera op de perfecte positie, geen dramatische belichting die een alledaagse locatie omtovert tot iets magisch. Alles is professioneel doch simpel gefilmd.

De makers hadden dan weer wel Kate Winslet in de hoofdrol, en dat maakt een hoop goed. Millers persoonlijkheid vertoont zelfs wat overeenkomsten met het publieke imago van Winslet met haar no-nonsensehouding en sterke gedrevenheid. Maar ze heeft ook wat geforceerd rebels, zodat niemand ter wereld kan ontkennen dat ze gevochten heeft.

Niemand kan ook ooit ontkennen dat ze erbij was, midden in de strijd tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ze legde het letterlijk vast. Over deze periode gaat het grootste deel van de film, maar daar heeft de doorgewinterde filmliefhebber niet veel aan. Lee toont de gruwelen van de oorlog die we al in talloze andere films hebben gezien.

Voor de echte Lee en alle betrokkenen was het natuurlijk nieuws en choquerend, en dat kan de film niet weglaten. Hierdoor wordt Lee een Tweede Wereldoorlogfilm voor degenen die er weinig hebben gezien. De treinen, de kampen, de lijken en de overlevenden en hun trauma's. Ditmaal gezien door de ogen van een Amerikaanse fotografe.

Misschien is het ook een geschikte film voor dat kleine aantal mensen dat zichzelf heeft laten overtuigen dat dit nooit gebeurd is. Dit gaat over een Amerikaanse vrouw die het met eigen ogen gezien heeft, er foto's van heeft gemaakt en er vooral geen enkele baat bij had om dit verhaal te verzinnen. In dat opzicht is dit verhaal zeer geschikt voor de jonge generatie die nu pas begint met het kijken van serieuzere drama's.

Het is allemaal niet vernieuwend, maar het raakt evengoed. Er is een moment waarop Lee in een bevrijde doch gebombardeerde stad naar een woning gaat van Joodse mensen met wie ze bevriend was. Ze treft er één enkele overlevende aan die is teruggekeerd. Doorgedraaid van trauma probeert ze de troep op te ruimen in een kamer waar de nazivlaggen nog aan de muur hangen.

In één opzicht biedt Lee iets wat zelden tot nooit is vertoond: wanneer Hitler is verslagen bezoeken de soldaten zijn Berlijnse appartement. Niet voor de lol, maar om dit laffe monster een dikke middelvinger te geven; hij heeft verloren en is de grootste verliezer. Lee maakt een foto; het eindresultaat is open voor discussie, maar het heeft haar in ieder geval beroemd gemaakt.

De twee uur gaan redelijk snel voorbij. Af en toe verspringt de tijd tientallen jaren door de raamvertelling. Die krijgt een conclusie die sommigen prachtig zullen vinden, anderen een flauw trucje. Ondanks de milde overvloed aan films die laten zien hoe vrouwen worden onderschat door mannen, blijft het belangrijk om hun bijdragen aan de geschiedenis, vooruitgang en cultuur te belichten. De verdiensten van Lee Miller mogen zeker niet uitblijven.