in Recensies
Update:
'Karen' is niet slechts meer een naam, maar ook een woord. Het wordt gebruikt om verwende vrouwen te omschrijven die op geschifte wijze hun zin willen doordrijven. Er staan filmpjes op sociale media van hoe deze dames de boel bij elkaar krijsen over zaken als 'jouw auto staat waar ik wilde parkeren'. De documentaire Martha laat zien dat Martha Stewart eigenlijk een milde 'Karen' is, en dat is eerlijk. Desalniettemin is ze een zeer intelligente en gemotiveerde zakenvrouw.
Ondanks dat ze geen filmster of zangeres is, is lifestyle-goeroe Martha Stewart zo beroemd dat zelfs heel wat mensen buiten de VS haar kennen. Deze documentaire toont hoe ze dat punt heeft bereikt, flink onderuit ging en weer uit dat dal klom. Maar het is geen braaf festijn van lof, ook haar slechte kanten worden belicht.
Martha bewandelt het standaard pad van beginnen met haar jeugd, en dan chronologisch in twee uur naar het heden reizen. Ze blijkt haar vaders oogappel te zijn, maar de man was ook een racistische alcoholist. Ze had respect voor beide ouders, vooral voor hoe haar moeder het huishouden runde naast haar baan. Later blijkt dat een knuffel geven een ongewone zaak was in haar familie.
Martha adviseert jonge vrouwelijke kijkers om hun echtgenoot of vriend direct te dumpen wanneer die vreemdgaat, want de schuld ligt volledig bij de man en hij is nog eens walgelijk ook. Want haar ex-man ging vreemd. De interviewer vraagt hoe het dan zit met haar affaire die ze had aan het begin van haar huwelijk. Ach, dat was onschuldig en stelde niks voor. Het is belachelijk dat iemand zich daar druk om zou maken, net als die andere keer dat ze zoende met een andere man in Florence.
Dit zit al vrij aan het begin en toont daarmee dat Martha Stewart, immer gepresenteerd als het schoolvoorbeeld van perfectie, niet alleen nare trekjes heeft maar die zelf ook weigert te erkennen. Ja, ze heeft als vrouw meer moeite moeten doen om de zakelijke ladder te beklimmen. Ja, wanneer ze als vrouw hetzelfde gedrag en taalgebruik had als mannen in dezelfde werkomgeving was het ineens onbeleefd. Maar naast dit alles heeft ze ook haar eigen, unieke wijze van een vervelend mens zijn.
Dan komt het moment waarop ze wordt ondervraagd door de F.B.I. over aandelen verkopen met voorkennis, wat uiteindelijk leidt tot vijf maanden in de gevangenis. Zelf spreekt ze de woorden dat ze schuldig was nog steeds niet uit. Maar dat was ze wel, en dat is bewezen. Wel was ze natuurlijk een populair doelwit: de 'perfecte' vrouw in de bak gooien levert sensatie op, en de leider van het onderzoek had ambities om hogerop te komen.
Een sterk moment is wanneer beelden worden getoond van een paasprogramma bij Martha Stewart thuis, in de periode tussen dat ze schuldig werd bevonden maar nog steeds wachtte op de straf. Het is duidelijk dat ze stijf staat van de stress, het is duidelijk dat ze afgrijselijk kan zijn (en zo'n typische 'Karen') wanneer ze uithaalt naar een van haar medewerkers over het gebruiken van het verkeerde mes om een sinaasappel mee te snijden.
Het heeft haar haar imperium gekost, alhoewel ze nog steeds schatrijk is. Alleen niet meer schandalig rijk, en het toont hoezeer ze de Amerikaanse mentaliteit van rijkdom vergaren in zich heeft dat ze vindt dat ze gefaald heeft. Over haar comeback wordt nogal overdreven gedaan. Dat begon met de 'roast' van Justin Bieber waarin ze het leuk deed, maar het wordt gepresenteerd alsof ze de ultieme standup-komiek blijkt te zijn.
Na afloop is het duidelijk: deze vrouw is slim en ambitieus en succesvol, maar ook koelbloedig en hypocriet en gemeen. Dat ook de slechte kanten helder doorschemeren maakt dit een interessante documentaire, en het geeft een beeld weer van de gedachten van de gemiddelde Amerikaanse vrouw in de jaren tachtig en negentig. Ze wisten dat Stewarts suggesties in principe onhaalbaar waren, maar er slechts over dromen was al iets. En ging dat dan over een perfect gedekte tafel? Nee, het ging om zelf perfect én rijk zijn. Maar dat was weggelegd voor alleen Martha Stewart zelf - in theorie, tenminste.
Martha is te zien bij Netflix.
