De in 1902 overleden schrijver Émile Zola is het bekendst geworden van zijn aanklacht J'Accuse..! waarin hij het opnam voor een Joodse kapitein die van spionage beschuldigd werd. Deze uitgesproken dappere daad leverde Zola een geldboete en een zelfgekozen ballingschap op. Daarnaast schreef de schrijver een groot aantal veelgelezen romans en feuilletons. Op papier was een dergelijke succesvolle literair carrière eigenlijk niet te voorspellen, want Zola was de zoon van een Italiaanse immigrant die niet veel te makken had. Tijdens zijn jeugd in het Zuid-Franse Aix-en-Provence raakte Zola bevriend met Paul Cézanne, nadat deze hem redde van een groep pestkoppen. De twee makkers konden niet verschillender zijn. Paul kwam uit een welgesteld bankiersmilieu en hoefde zich nooit zorgen te maken om geld. En gedurende zijn puberteit ontdekte Cézanne zijn tekentalent. Zijn loopbaan als impressionistische schilder liep echter niet vlekkeloos. Cézanne vond pas heel laat erkenning, terwijl zijn beste vriend successen vierde.
De vriendschap tussen schrijver en schilder bestond uit elkaar intellectueel uitdagen en elkaars vliegen afvangen, althans als we het beeld dat de Franse biopic Cézanne et Moi schetst mogen geloven. Regisseur Danièle Thompson gooit de levens van de twee in een ingewikkelde flashbackstructuur, waarin de bebaarde artiesten elkaar opzoeken. Wat volgt is een terugblik naar hun kennismaking in de Provence, hun gezamenlijke volwassenwording alsmede de vele verbale twisten die ze hebben uit te vechten bij hun hereniging waarmee Thompson aftrapt. Het draait grotendeels om een vrouw die de inmiddels geslaagde Émile voor zich gewonnen heeft, maar de grote verloren liefde van Paul is. Dit zijn overduidelijk twee mannen die op allerlei disciplines aan elkaar gewaagd zijn, maar echt vloeiend komen de dialogen er niet uit.
Helemaal conform de werkelijkheid is deze lezing overigens niet, want de ontmoeting in 1888 waarmee dit biografische drama begint, heeft in het echt nooit plaatsgevonden. Cézanne en Zola waren op dat moment namelijk gebrouilleerd geraakt en hun vriendschap was over. Erger nog dan het loopje met de geschiedenis dat Thompson neemt, is dat ze zich vergaloppeert aan het quasi-intellectuele geneuzel tussen de mannen. Het heeft geleid tot elitaire vetes en redevoeringen die vooral vanuit het hoofd en niet vanuit het hart ontspruiten. Thompsons eigen scenario is op momenten tenenkrommend pedant en vergeven van de onsympathieke personages die ver van de kijker afstaan. Saillant detail is dat de twee acteurs die Cézanne en Zola invullen, Guillaume Canet en Guillaume Gallienne, van een heel ander allooi zijn. De laatste is zelfs lid van het prestigieuze Franse staatstheater, terwijl regisseuse Thompson vooral komedies op het repertoire heeft staan.
Gewaagde keuzes zoals deze leiden niet automatisch tot een geslaagd drama, zo blijkt maar weer eens. Thompson komt het best uit de verf wanneer ze de geestdrift van de jeugd weet te vangen. Ze neemt vervolgens zulke grote sprongen in de tijd dat de samenhang diffuus wordt en het niet duidelijk is hoe de twee intellectuelen zich onafhankelijk, maar tevens afhankelijk van elkaar hebben weten te ontwikkelen. Ze had er beter aan gedaan een afzonderlijke tijdsperiode te pakken en deze verder uit te diepen. De filmmaakster scoort wel weer punten met het treffen van het tijdsbeeld en de prachtige plaatjes van het zuiden van Frankrijk aan het einde van de negentiende eeuw. Cézanne et Moi draait toch vooral om het elan tussen de twee hoofdpersonen en hetgeen hen verbindt maar ook uiteindelijk uiteen zal drijven. Deze thematiek pakt Thompsons ongelukkiger aan naarmate de heren ouder worden. Het resultaat is een afstandelijke biopic met veel poeha, waarbij het gevoel het onderspit heeft gedolven.
