Nadat de Griekse cinema met het fascinerende Dogtooth twee jaar terug voor het eerst in tijden weer een teken van leven had gegeven, ging in Venetië vorig jaar al het enigszins vergelijkbare Attenberg in première. Alweer een absurdistisch, afstandelijk portret van een disfunctionele familie, dat weliswaar niet in de buurt komt van het shockerende Dogtooth, maar desondanks tot op het laatste moment weet te fascineren.
Regisseur van Dogtooth, Giorgos Lanthimos, speelt zelf een belangrijke rol in Attenberg als vader van Marina, de hoofdpersoon. Marina is een drieëntwintigjarige jonge vrouw die nooit volwassen is geworden. Ze speelt op kinderlijke wijze met een goede vriendin, overstelpt haar vader met vreemde vragen en verzoeken en kijkt nog vol verbazing naar de wereld. Een duidelijk narratief ontbreekt dan ook in Attenberg; het gaat vooral om de reis die Marina moet afleggen om haar jeugd achter zich te laten, iets wat plotseling versneld wordt door de terminale ziekte van haar vader.
De titel van de film, Attenberg, slaat op de verkeerde uitspraak door Marina van Sir David Attenborough, de maker van de legendarische natuurdocumentaires van de BBC waar Marina graag met haar vader naar kijkt. En net zoals Attenborough vol ontzag analyseert hoe dieren zich staande proberen te houden in de harde buitenwereld, doet Attenberg hetzelfde met het menselijke ras.
Met behulp van lang aangehouden, statische shots, observeert regisseur Tsangari haar personages, zonder daar een waardeoordeel over uit te spreken. Het effect daarvan is dat de film al snel wat afstandelijk wordt en zelfs voor filmhuisbegrippen aan de trage kant is. Dat maakt de films slechts voor een zeer klein publiek toegankelijk, maar wie bereid is wat moeite in Attenberg te stoppen, komt uiteindelijk niet bedrogen uit.
Marina zou je kunnen omschrijven als een vreemd meisje dat iets te lang kind is gebleven en nu nog steeds bizarre dingen doet. Het fascinerende is echter niet zozeer dit gedrag an sich, hoewel deze scènes wel erg komisch zijn, maar meer waaróm Marina zich zo gedraagt. Daar geeft Tsangari geen eenduidig antwoord op, maar voor de goede verstaander is toch wel wat impliciete kritiek op de Griekse samenleving merkbaar. Zo maakt Tsangari duidelijk dat de beschermde opvoeding die jonge kinderen van hun ouders krijgen averechts uitpakt, omdat dit in de weg staat van hun zelfstandigheid.
Het is aan de geweldige actrice Ariane Labed, in Venetië bekroond tot beste actrice (boven Natalie Portman in Black Swan), te danken dat Attenberg meer wordt dan een intellectuele exercitie en ook een emotionele component meekrijgt, ondanks de afstandelijke filmstijl. Labed is bijna de hele film in beeld en weet haar personage ook echt tot een mens van vlees en bloed te maken, zelfs als het script haar dat soms erg moeilijk maakt. Zeker als Marina wordt gedwongen afscheid te nemen van haar vader en bijna tegelijkertijd voor het eerst echte liefde ervaart, is Labed op haar best en brengt ze net dat beetje extra dat van een al heel aardige film iets gedenkwaardigs maakt.
