Dit jaar vinden van 6 tot en met 14 juli in het Baskische Pamplona de feesten van San Fermín plaatst. Zwaartepunt van de festiviteiten zijn de acht ochtenden die beginnen op 7 juli. Dan vindt dagelijks de encierro plaats, het wonderlijke fenomeen waarbij zes stieren en zes ossen op een rennende, veelal mannelijke menigte worden losgelaten. Gedurende slechts enkele minuten wordt het vee over een afstand van negenhonderd meter naar de arena van Pamplona gejaagd. De traditie bestaat al sinds de vijftiende eeuw en kostte de afgelopen honderd jaar aan vijftien mannen het leven. Wat bezielt de duizenden waaghalzen die jaarlijks voor de stieren uitrennen met het risico vertrapt te worden?
De Nederlandse filmmaker Olivier van der Zee kreeg de kans met een jaloersmakende keur aan technische middelen het voor velen onbegrijpelijke fenomeen vast te leggen op film. Over het parkoers werd een kabel gespannen waaraan een high speed 3D-camera werd bevestigd die over de race scheerde. Van der Zee laat daarnaast de fanatiekelingen aan het woord die zelfs vanuit de Verenigde Staten jaarlijks afreizen naar het Noord-Spaanse stadje. Zoals één van hen opmerkt is de encierro voor een buitenstaander een absurde brute praktijk, maar voor de liefhebber is het iets om het hele jaar naartoe te leven. De deelnemers rennen niet uit sensatie, maar uit ontzag voor de stieren.
Van der Zee wist op onnavolgbare wijze het spektakel in beeld te brengen. Hij belicht de verering van beschermheilige San Fermín, wiens beeld door de straten van Pamplona wordt gevoerd en wordt gekust door de deelnemers om ze geluk te wensen. De stierenfokkers komen aan het woord om het karakter van de dieren te belichten. Maar ook de slachtoffers die het nog kunnen navertellen mogen hun zegje doen. Zodra ze uit het ziekenhuis ontslagen worden gaat hun eerste gedachte uit naar de vraag wanneer ze weer mee mogen rennen. De encierro zal ook na het zien van dit verbijsterende portret voor de buitenstaander een compleet raadsel blijven, vooral met het besef dat het dus niet om de kick gaat. Van der Zees indringende beelden maken echter diepe indruk, ook als je geen moer van de eeuwenoude traditie begrijpt.
Er wordt overigens met geen woord gerept over dierenwelzijn. In Spanje bestaat een grote beweging die zich hevig verzet tegen het stierenvechten, maar ook tegen de jaarlijkse praktijken in Pamplona. Het had Van der Zee gesierd als hij ook de keerzijde van het verhaal had belicht. Zo wordt het gedrag van de stieren nogal eens verkeerd geïnterpreteerd. De beesten zijn niet altijd uit zichzelf agressief maar worden opgefokt. Hun woeste, onvoorspelbare gedrag komt veelal voort uit blinde paniek. Dat is zelfs uit de beelden af te lezen. De Basken horen deze geluiden liever niet en Van der Zee gaat hierin klakkeloos mee. Het had het portret van een eeuwenoude traditie weliswaar een zwart randje gegeven, maar je kunt het dierenwelzijn nu eenmaal niet negeren. Ondanks de eenzijdige belichting is dit een fascinerende documentaire die weergaloos in beeld is gebracht.
